Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu ile Takipte Çeke İlişkin Sorunlar

Issues Concerning Check in Executive Proceeding Peculiar to Bills of Exchange

Aynaz Uğur

GİRİŞ

Türk Hukuku’nda kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip, mehazdan farklı olarak, ayrıca düzenlenmiştir¹. Alacağı kambiyo senedine müstenit olan alacaklı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapabilir². Senet mutlaka kambiyo senedi olmalı ve alacak kambiyo hukuku münasebetinden doğmalıdır³. Kambiyo senetleri bono poliçe ve çektir⁴. Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu da bir özel ilamsız icra yoludur⁵. Çek alacaklısı genel haciz yolu ile takip de yapabilir ve bu durum kambiyo senedinin hamiline sağladığı haklara halel getirmez⁶. Kambiyo senedine bağlı alacak rehinle temin edilmiş olsa bile; alacaklı öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takipte bulunmadan, doğruca kambiyo senetlerine mahsus takip yapabilir⁷. Ancak alacaklı kambiyo senetlerine mahsus yolu tercih etmişse bunu takip talebinde belirtmelidir⁸. Kambiyo senetlerine özgü yolla başlatılan icra takibinin yeniden harç verilmeksizin, aynı dosya üzerinden, genel haciz yolu ile takibe dönüştürülmesi ise mümkün değildir⁹.

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu genel haciz yolu ile takibe paralel şekilde düzenlenmiş olup, takibin safhaları aynıdır¹⁰. Yalnız iki takip yolu arasında ilk iki safhada, yani takip talebi ile ödeme emri ve kesinleşmesi safhalarında çok önemli farklar vardır. Bunlardan en önemlisi de kambiyo senetlerine mahsus takip yoluna özgü düzenlenmiş olan şikayet yoludur¹¹. Bu yolun varlığı, borçlunun genel hükümlere göre özel şikayet yoluna başvurma hakkını ortadan kaldırmaz¹². Neticede yazımızda bu takip yolunun genel haciz yolundan farklı olan kısımları incelenmiş olup, ödeme emrinin cebri icra belgesi halini almasından sonraki takip safhalarını oluşturan haciz, paraya çevirme ve paraların paylaştırılması aşamalarında aynı usul takip edildiğinden, bunlar inceleme kapsamı dışında bırakılmıştır.

Kambiyo senetlerine mahsus takip yolları, haciz ve iflas yolu olmak üzere ikiye ayrılır¹³. Alacağı kambiyo senedine müstenit olan alacaklı, kambiyo senedinin borçlusu iflasa tabi kişilerdense, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolunun yanında, kambiyo senetlerine mahsus iflas yolu ile takibe de başvurabilir¹⁴. Çekin takibine ilişkin sorunlara daha çok haciz yolu ile takipte rastlandığından, yazımızda kambiyo senetlerine mahsus iflas yolu ile takip incelenmeyecektir.