İnternet Sigortasında Riziko

Şaban KAYIHAN

ÖZET:

Sigorta sözleşmesinin en önemli unsuru esasen riziko (risk) unsurudur. Riziko genel olarak, gelecekte gerçekleşme ihtimali bulunan, zarar veya başkaca uygun olmayan durum ve ihtiyaç doğuran bir olay olarak tanımlanmaktadır. İnternetin, gerek günlük hayatımıza gerek çalışma hayatımıza vazgeçilmez bir şekilde girmesinin neticesinde, sigorta sözleşmelerine artık sadece klasik anlamda maddi rizikolar değil; gayri maddi (fiziki olmayan) telakki edilen internet teknolojisinden kaynaklanan sorumluluk rizikoları da konu olmaya başlamıştır.

Bu çalışmanın amacı, özellikle işletmelerin hangi tür internet rizikolarıyla karşı karşıya kaldığını, sorumluluklarını ve buna ilişkin sigorta himayesini incelemektir.

Anahtar Kelimeler: Riziko, İnternet, Eformasyon Teknolojisi, Sorumluluk, Hacking, Virüs, Kişilik Hakları, Haksız Rekabet, Fikri Haklar, Sistem Hatası.

Giriş

Bilişim çağının mihenk taşını oluşturan internet teknolojisinin insanlığa sunduğu yeniliklerin bir sonucu olarak özellikle internet web sayfaları, toplumun ortak kullanımına açık, ekonomik bakımdan çok değerli malvarlıkları haline gelmişlerdir. Bu ekonomik değer, gün geçtikçe daha da yüksek seviyelere ulaşmaktadır. On-line (çevrimiçi) ticari faaliyet, bir çok şirket için çok önemli bir gelir unsuru hâline gelmiş ve firmalara ticaret planlarındaki nüfuz alanlarını “.com” uzantıları ile geliştirme imkânı sağlamıştır. Nitekim işletmeler, içinde bulunduğumuz dönemde elektronik iletişim araçlarını yaygın bir biçimde çeşitli fonksiyonları ile birlikte kullanmakta ve elektronik ticaret (electronic commerce)¹ olarak isimlendirilen bu yeni yöntemle ticari faaliyet yapmaya yönelmektedirler². İşletmeler, web sitelerinin yanısıra elektronik ticaret yöntemini ayrıca, elektronik kayıtların saklanması, elektronik postalar yolu ile ticaret yapmakta da kullanmaktadırlar. Küçük fakat hızla büyüyen bir çok şirket, internet üzerinden ticaret yapmaya geçmekte, sırf tanıtım faaliyetini aşan bir şekilde internette boy göstermekte ve gelirlerinin bir kısmını ya da tamamını internet üzerinden veya elektronik piyasalardan elde etmektedir³. Bu ticaret sadece bilgi tedariki şeklinde olmayıp ayrıca hizmet ve mal satımına ilişkin olarak da ifa edilmektedir⁴.

İşletmelerin özellikle web sayfaları aracılığı ile elde ettikleri gelirler dikkate değerdir; ancak web sitelerine dışarıdan yapılan iyiniyetli olmayan teknik müdahaleler veya başkaca sebeplerin sonucunda işletmelerin uğradıkları zararlar, çoğu kere bu işletmelerin aktiflerinin fiziki olarak zarar görmesi sebebiyle uğradıkları zararlara denk olmakta hatta kimi zaman bunu da aşabilmektedir⁵. Üstelik, on-line yönetimden ve davranışlardan dolayı işletmelerin, üçüncü taraflara karşı hukuken sorumlu olabilecekleri de çok açık olarak karşımızda durmaktadır.