6356 Sayılı Kanun Bakımından Sendikal Güvencelerin Değerlendirilmesi
Ertuğrul YUVALI
18.10.2012 tarihinde kabul edilen 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile mülga 2821 sayılı Sendikalar Kanunu karşılaştırıldığında sendikal güvenceler konusunda önemli değişiklikler öngörüldüğü görülmektedir. Çalışmamızda; sendika üyeliği güvencesi, işyeri sendika temsilciliği güvencesi ve sendika yöneticiliği güvencesi incelenecek ve 2821 sayılı kanunda yer alan sendikal güvence hükümleri ile olabildiğince mukayese edilecektir. Makalemizde Yargıtay kararlarına da yeri geldikçe değinilerek 6356 sayılı Kanun’un sendikal güvenceye ilişkin getirmiş olduğu hükümler Yüksek Mahkeme’nin kararları ışığında değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Sendikal Güvenceler, İşyeri Sendika Temsilciliği Güvencesi, Sendika Üyeliği Güvencesi, Profesyonel ve Amatör Sendika Yöneticiliği Güvencesi.
Significant alterations are seen between the Trade Unions and Collective Bargaining Agreements no 6356 adopted on 18.10.2012 and Trade Unions Code no 2821. In our working, trade union membership assurances, workplace union representation assurances and trade union directorship assurances will be examined and the articles of Trade Unions Code no 2821 will be compared. Supreme Court decisions will be partly mentioned In our article and the articles about assurances of new code no 6356 will be examined together.
Trade Union Assurances, Workplace Union Representative Assurance, Trade Union Membership Assurance, Professional and Amateur Trade Union Directorship Assurance.
GİRİŞ
Anayasamızın 51. maddesi itibariyle çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Sendikaların faaliyetlerini icra edebilmeleri amacının ideal anlamda yerine getirilebilmesi bakımından sendikayı oluşturan üyelerin güvence altına alınması gerekmektedir. Bu koruma ise sendikaya üye olan kişiler açısından sınırlı olmayıp, işyerinde sendikayı temsil etme hakkına sahip olan işyeri sendika temsilcilerini ve sendikada yöneticilik yapan kişileri de kapsamaktadır. Bu alanda Kanun Koyucu söz konusu korumayı sağlayabilmek açısından bir takım düzenlemeler öngörmüştür.
Çalışmamızda söz konusu sendikal güvenceler bakımından 18.10.2012 tarihinde kabul edilen ve 07.11.2012’de yürürlüğe giren 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu irdelenecektir. Bu Kanun kapsamında kabul edilen ve bu alanda mülga 2821 sayılı Kanunu’na nazaran bir takım yenilikler öngören sendika üyeliği, işyeri sendika temsilciliği ve sendika yöneticiliği güvenceleri ele alınacaktır. Nihayet 6356 sayılı Kanun ile sağlanan güvencelerin amacına ulaşıp ulaşmadığı hususu da ayrıca değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda öncelikle “sendikal özgürlük” kavramına kısaca değinip, ilerleyen bölümlerde sendikal özgürlüğün en önemli teminatı olan sendikal güvenceler hususu incelenecektir.
I. GENEL OLARAK SENDİKAL ÖZGÜRLÜK KAVRAMI
Anayasamızın 51. maddesi itibariyle çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz. Anayasamızın 51. maddesi her ne kadar “sendika kurma hakkı” başlığını taşımaktaysa da bu hakkın aynı zamanda bir özgürlük olduğu genel olarak kabul gören bir husustur. Bu bağlamda sendika hakkının sendika özgürlüğünün daha somutlaştırılmış özel bir halini ifade ettiğini belirtelim.
