Fransa’da Sözleşmeler Hukuku Alanındaki Reformda Yer Alan Sözleşmenin Kurulması ile İlgili Bazı Önemli Düzenlemeler

Several Essential Provisions of the French Contracts Law Reform Regarding the Conclusion of the Contract

H. Murat DEVELİOĞLU

Bilindiği üzere 11 Şubat 2016 tarihinde 2016-131 sayılı ve 10 Şubat 2016 tarihli Kararname ile Fransız Medenî Kanunu’nda, özellikle sözleşmeler hukuku alanında, çok ciddi değişiklikler yapılmıştır. Fransız Medenî Kanunu’nu çağın gerekliliklerine uydurmak için yapılan bu değişiklikler, özellikle, sözleşmenin kuruluşu, sözleşmenin hükümleri, sözleşme benzeri işlemler (quasi-contrat) ve genel borç ilişkileri alanındadır. Bu makalede, sözleşmenin kuruluşu ile ilgili değişikliklerle ilgili genel bilgiler yer almaktadır.

Fransa, Sözleşmeler Hukuku, Reform, Medeni Kanun, Sözleşmenin Kurulması.

As is known, on February 11th 2016, Decree numbered 2016-131 and dated February 10th 2016, has introduced substantial amendments to French Civil Code, especially in the domain of contracts law. These amendments, implemented in order to come in line with the necessities of the present day, particularly concern the conclusion of the contract, the provisions of the contract, quasi-contracts and general obligations. This article treats some general information on the amendments regarding the conclusion of the contract.

France, Contracts Law, Reform, Civil Code, Conclusion of the Contract.

Zamanın Fransa Cumhurbaşkanı’nın konuyla ilgili temennilerini iletmesinden on sene sonra¹ 2014 Nisanı’nda, Fransız meclisi, yürütme erkine sözleşmeler hukukunda kararname yoluyla reform yapma yetkisi veren bir Kanun kabul etti. Fransa’da genel görüş, 1804 tarihli Fransız Medenî Kanunu’nu (“FMK” veya “Kanun”) çağın gereklerine uygun hale getirmek maksadıyla böyle bir değişiklik yapılmasını elzem kabul ediyordu². Bu yetki kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda 11 Şubat 2016 tarihinde 2016-131 sayılı ve 10 Şubat 2016 tarihli Kararname (“Kararname”) Fransız Resmî Gazetesi’nde yayınlandı. Anılan Kararname, sözleşmeler hukuku alanında çok sayıda değişiklik öngörmekle kalmadı, aynı zamanda halihazırda yürürlükte olan Fransız Medenî Kanunu’nda yer almayan yeni birtakım kurumlara da yer verdi. Fransız Medenî Kanunu’nda önemli değişiklikler öngören bu hükümlerin yürürlüğe giriş tarihi 1 Ekim 2016 olarak belirlendi.

Fransız Medenî Kanunu’nda yapılan sözleşmeler hukuku ile ilgili yenilik ve değişikliklerin hepsini bir makale kapsamında incelemek mümkün olmadığından, bu çalışmada sadece bazı önemli yeniliklerle ilgili genel bilgiler vermekle yetinilecektir. Sözleşmeler hukuku alanındaki yenilikler dört farklı başlık altında incelenmektedir³: “Sözleşmenin kuruluşu alanındaki yeni düzenlemeler”, “sözleşmenin hükümleri alanındaki düzenlemeler”, “sözleşme benzeri işlemler (quasi-contrat) ile ilgili düzenlemeler” ve “genel borç ilişkileri alanındaki düzenlemeler”. Aşağıda, Fransız sözleşmeler hukuku reformu konusunda yazdığım bu ilk makalede, sadece sözleşmenin kuruluşu alanındaki düzenlemeler arasında yer alan önemli bazı hükümler değerlendirilecek⁴; diğer değişiklere ise, farklı çalışmalarda değerlendirilecektir.

Kararname ile, sözleşmeler hukukuna ilişkin bazı temel prensipler içeren bir Giriş kısmı ilk defa Kanun’da yer aldı. Bu kısımda, ilk olarak, Fransız Medenî Kanunu’nun (FMK) 1101. maddesinde sözleşme, “hukuki sonuçlar yaratma düşüncesiyle, iki veya daha fazla kişinin iradelerinin uyuşması” şeklinde tanımlandı. Ayrıca, eski Kanun’da yer alan geçerli bir şekilde kurulan sözleşmelerin taraflar arasında kanun hükmünde olması kuralının tekrarlanması (FMK 1103) ve sözleşmelerin ifasına ilişkin olarak öngörülmüş olan dürüstlük kuralının sözleşmenin kurulması aşamasını da kapsayacak şekilde genelleştirilmesinin (FMK 1104) yanında⁵, sözleşme özgürlüğü kavramına da, ilk defa, yine giriş kısmında yer verildi. Sözleşme özgürlüğü kavramını tanımlayan FMK 1102 I uyarınca, herkesin, kanundaki sınırlar içinde kalmak kaydıyla; sözleşme yapıp yapmamakta, sözleşme tarafını seçmekte, sözleşmenin içeriğini ve şeklini belirlemekte serbest olduğu açıkça düzenlendi.