Seyahat ve Yerleşme Özgürlüğü

Freedom of Travel and Accomodation

Zafer GÖREN

Sosyal devlet ilkesi, Anayasa md. 23 f. II’de sayılan, soyut ve esnek kavramlar olan "sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve kamu mallarını korumak" nedenlerini ileri sürerek, kişiye "sen bize külfet getiriyorsun eğer geçinmek istiyorsan sana bir iş ve konut sağlayabilecek olan başka bir yere göç et" demeyi yasaklamaktadır.

Özellikle hasta ve sakat olanların, annelerin ve çocukların göçünün engellenmesinin sosyal devlet ilkesine ters düşeceği, sosyal devlet ilkesine göre, bu külfetlerin toplum tarafından taşınması, bu yükün sorumlu toplum bireyleri arasında paylaşılabilmesi ve mali açıdan denge kurulması, genç ve sağlam kişilere ise sosyal devletin, yeni oturma yerlerinde çalışma olanağı sağlaması gerekeceği savunulabilir.

Anayasa md. 5'te sayılan sosyal devletin görevleri de bu görüşü haklı kılar görünmektedir.

Çünkü kamu idareleri arasındaki külfet dağılımını, seyahat ve yerleşme özgürlüğünü kullanan vatandaş taşımamalıdır.

Seyahat Özgürlüğü, Yerleşme Özgürlüğü.

The principle of Social State prohibits any statement like “You bring us burden, therefore if you want to live, migrate to somewhere that can provide you job and accomodation” to the individual, although there are supporting reasons fort his statement like maintaining social and economic development, realizing healthy and planned urbanization and protecting public property which are mentioned at Article 23 Clause 2 of the Constitution as abstract and versatile concepts

Prohibiting the migration of especially patient and handicapped people, mothers and children is in conflict with social state principle. According to the social state principle, these burden should be beared by society, shared by individuals and a financial equilibrium should be established. Social state should provide employment opportunity to young and healthy individuals at new accommodation locations.

The duties of social state mentioned at Article 5 of the Constitution also support this approach.

Because the citizen using the freedom of travel and accommodation should not bear the burden distribution among public administration.

Freedom of Travel, Freedom of Accomodation.

Sadece fiziksel açıdan yer değiştirme olanağı değil, oturma ve ikamet yerinin seçimi de özel bir anayasal koruma altındadır.

Kendi seçimine göre bir yerde oturabilme olanağı, bireyin mutluluğu için önemlidir. İkamet yerinin serbestçe seçimi, mesleki faaliyette bulunma özgürlüğü ile de yakın ilişki içindedir. Gelişmiş bütün ülkelerde bireyler, yaşayacakları, çalışacakları yerleri serbestçe seçme hakkına sahiptirler. Serbestçe "Seyahat ve yerleşme özgürlüğü" denilen bu hakkı elde etmek için insanlar yüzyıllar süren savaşlar vermişlerdir¹.

İnsan Hakları Evrensel Bildirisinin 13’üncü maddesinde seyahat ve yerleşme özgürlüğü aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: “Herkes herhangi bir devletin ülkesi içinde serbestçe seyahat etme ve yerleşme hakkına sahiptir.