İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Ödünç İş İlişkisi
Temporary Employment Relationship According tothe Labour Law and Social Security Law
Serkan ODAMAN
Ödünç iş ilişkisine ilişkin yasal düzenleme İş Kanunun 7. maddesinde yer almaktadır. 7. madde uyarınca, işveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur. Batı’da “işçi temini” olarak adlandırılan bu uygulama mesleki ödünç iş ilişkisi şeklinde yürütülmektedir. Ülkemizde bu husus Bilim Komisyonu tasarısında ILO’nun 181 sayılı sözleşmesinin 93. maddesi çerçevesinde 4857 sayılı Yasanın hazırlanmasında gündeme getirilmiş ancak sendikaların baskılarıyla mesleki ödünç iş ilişkisine yasada yer verilmemiştir. Bugün 08.02.2016 tarihli tasarı hazırlanmış ve tasarıda özel istihdam büroları ile ödünç iş ilişkisi kurulmasına ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. TBMM’ye sunulan tasarıdaki düzenlemelerin içeriği ve düzenlemelerin ILO normlarıyla çelişip çelişmediği hususuna da çalışmamızda değinilmiştir.
Geçici İş İlişkisi, Sosyal Güvenlik Hukuku, Tasarı, Özel İstihdam Bürosu, Geçici İş İlişkisinin Sona Ermesi.
The regulation regarding temporary employment relationship in our Labour Law is the provision in Article 7. According to this Article temporary employment relationship is established when, in order to have work performed similar to what the employee was doing, the employer transfers the employee, upon obtaining his written consent at the time of transfer, to another establishment within the structure of the same holding company or the same group of companies, or to another employer In the West, this practice is referred to as “staff leasing”. As a matter of fact, the science committee, which prepared the draft of our new Labour Code, regulated the principles of leased employment relationship for vocational purposes under Article 93 of the Agreement No: 181 of the ILO. However, the Article was removed after objections from labour unions. Today draft dated 02.08.2016 is prepared and in this draft it is allowed to establish temporary employment relationship by the help of the private employment agencies. The content of the draft regulation submitted to Parliament and the situation towards ILO norm soft the draft that will be legislated related to temporary employment relationship have been discussed in our study.
Temporary Employment Relationship, Social Security Law, Draft, Private Employment Agency, Termination of Temporary Employment Relationship.
Bireysel iş hukuku, temelde iş ilişkisi olarak adlandırılan işveren ve işçi arasındaki ilişkileri düzenleyen kuralların belirlendiği hukuk dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. Personel ihtiyacı duyan işveren işçi işe almakta ve yapılan iş sözleşmesi çerçevesinde işçisini çalıştırmaktadır. Sadece iki tarafın söz konusu olduğu bu ilişkinin yanında esneklik kavramının da etkisiyle üçlü iş ilişkileri gündeme gelmeye başlamıştır. İki işveren ve işçi arasında kurulan üçlü iş ilişkilerinin uygulamada sıklıkla rastlananı ödünç iş ilişkisidir.
Ödünç iş ilişkisi ile iş sözleşmesi ile bir işverene bağlı çalışan işçi iş görme edimini geçici olarak bir başka işverene ifa etmektedir. Uygulamada ödünç iş ilişkisi yoluyla işçi devri, bu amaçla kurulmuş mesleki kuruluşlar vasıtasıyla sağlanabileceği gibi bir işverenin yanında çalıştırdığı işçisini istisnai olarak devretmesi suretiyle de gerçekleşebilir. Ödünç iş ilişkisinde işveren işgücünden geçici bir süre yararlanma ihtiyacı duymadığı işçisini istihdam etmeye devam ederken başka bir işverenin geçici olan işçi ihtiyacı da karşılanmış olacaktır. Böylelikle işçinin işsiz kalmasının önüne geçilmesi de söz konusu olabilecektir.
Yine 08.02.2016 tarihinde TBMM’ye sunulan İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısında ödünç iş ilişkisine ilişkin yeni kuralların belirlendiği ve özellikle özel istihdam bürolarına ödünç iş ilişkisine aracılık yapma hakkının tanındığı görülmektedir. Çalışmamızda ödünç iş ilişkisi kavramı ayrıntılarıyla ve tasarıyla öngörülen düzenlemelerle ele alınacak ve ödünç iş ilişkisinin sosyal güvenlik mevzuatı bakımından incelenmesine yer verilecektir.
