Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 17.2.2015 Tarih ve E. 2014/9412, K. 2015/2427 Sayılı Kararının Değerlendirilmesi

Consideration of the 17.2.2015 Dated E. 2014/9412, K. 2015/2427 Numbered Ruling of the 3rd Law Chamber of the Court of Cassation

H. Tolunay OZANEMRE YAYLA

Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin ilgili kararına konu olan olayda araç satışı için noterde bir vekâlet sözleşmesi yapılmış ve fakat aracın satışından önce vekâlet veren noterde resmi şekilde yaptığı tek taraflı bir hukuki işlemle vekâleti geri almış, başka bir ifadeyle vekili azletmiştir. Ancak azledilen kişi, azil işleminin gerçekleştirildiği noterde, yine aynı noterde bulunan vekâletnameye dayanarak araç satışını gerçekleştirmiştir. Bunun üzerine aracı satılan kişi, gerek kendisi ad ve hesabına yetkisiz olarak işlem yapan kişi (yani azledilen vekil) gerek işlemin gerçekleştirildiği noter aleyhine, bu kimselerin müteselsil borçluluğuna dayanarak dava açmış ve fakat daha sonra yetkisiz olarak işlem yapan kişiye karşı olan davasından feragat etmiştir.

Çalışmada karara konu olan bu olay bakımından noterle birlikte müteselsil olarak sorumlu olan kişinin sorumluluğunun dayanağının ve bu bağlamda vekâlet ilişkisi bulunmaksızın yapılan satış sözleşmesinde hukuki durumun ve azledilmiş kişinin kendisini azletmiş olan kişiye karşı satış sözleşmesini yapmış olması nedeniyle sorumluluğunda sorumluluğun dayanağının belirlenmesine çalışılacak, ancak bundan sonra azledilmiş vekil ile noterin müteselsil sorumluluklarının dayanağı ve bu kimselerin müteselsil sorumlulukları çerçevesinde ortaya çıkan müteselsil borçluluklarında, içlerinden biri bakımından davacının davasından feragat etmesinin ibra olarak nitelendirilmesinin mümkün olup olmadığı ve bu halin alacaklının müteselsil borçlulardan birinin durumunu diğerine zarar verecek şekilde iyileştirememesi yasağıyla çelişip çelişmediği ve yine ibranın söz konusu olup olmamasına göre feragatin müteselsil borcu ve rücu ilişkisini nasıl etkileyeceği konuları ele alınacaktır.

Müteselsil Sorumluluk, Müteselsil Borçluluk, Yetkisiz Temsil, Kötüniyetli Gerçek Olmayan Vekâletsiz İş Görme, İbra.

In the case on which the 3rd Law Chamber ruled, a contract of mandate was issued in a public notary for the sale of a vehicle, but prior to the sale of the vehicle, the mandate was withdrew unilaterally in the public notary, in other words, the principal dismissed the attorney. However, the person who was dismissed, made the vehicle sale in the same public notary where the withdrew was made with reference to the contract of the mandate. Then, the person whose vehicle was sold, brought a lawsuit against the person making this transaction and the public notary where this transaction was performed on the basis of unauthorised process for and on behalf of his name for their common liability; but then the person waived his case against the person making the transaction in an unauthorized manner.

In the study, the foundation of the liability of the person who is commonly and jointly liable together with the public notary, and the legal statue of the sale contract without any representation authorization for the action, and the responsibility of the dismissed person to the person who dismissed him in terms of the basis of the liability; and then the foundation of the common and joint liability of the dismissed attorney and the public notary; and whether it is considered as the release of the debtor as the plaintiff waived from the case in favour of dismissed person who has the common debt within the framework of common and joint liability with the public notary; if this situation contradicts with the prohibition of non-improvement of the situation of one of the common and joint liable people against other(s); and again, according to the occurrence or non-occurrence of the release, how the waiving affects the common debt and the relation of recourse will be considered.

Joint Liability, Joint Debt, Unauthorized Representation, Mala Fide, Transaction With Notional Power of Attorney, Release.

GİRİŞ

Bir kimsenin vekâlet sözleşmesinin vekâlet veren tarafından sona erdirilmesinden sonra, vekâlet işleminin bünyesinde sona erdirildiği noterlikte yetkisiz olarak işlemi yapması halinde, noterin kusursuz olarak sorumlu olduğu aşikârdır. Bu halde noterle birlikte sorumlu olan yetkisiz temsilcinin temsil edilene karşı sorumluluğunun belirlenmesi ve ancak bundan sonra bu kimsenin noterle birlikte, zarar gören kişiye karşı sorumluluklarının nitelendirilmesi gerekir.

Birden fazla sorumlu kişi aleyhine açılan davada, davacının bu kimselerden biri veya bazıları bakımından davadan feragat etmesi mümkündür. Bu bağlamda çalışmaya konu teşkil eden sorumluluk bakımından davacının, davalılardan biri bakımından davadan feragat etmesi doğrudan ilgili borçlunun ibra edilmesi anlamına gelmeyecektir. Bunun sonucu olarak çalışmada, borçlu ile alacaklı arasında yapılan bir ibra sözleşmesi bulunarak veya bulunmaksızın ilgili borçlu bakımından davadan feragat edilmesinin müteselsil borca ve rücu ilişkisine etkisi ve bu çerçevede ibranın borçlulardan birinin durumunun diğerlerine zarar verecek şekilde iyileştirilmesi yasağıyla çelişip çelişmediği konuları incelenecektir.

I. KARARA KONU OLAN OLAY

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 17.2.2015 tarih ve E. 2014/9412, K. 2015/2427 sayılı Kararı’na konu olan olayda davacı, kendisine ait aracın vekâleten satışı için davalılardan “S.” adına diğer davalıyı oluşturan noterin başında bulunduğu “noterlik”te bir vekâletname düzenletmiş; daha sonra aynı noterlikte yapılan bir işlemle S.’yi vekillikten azletmiştir. Buna karşılık S, azledilmesinden sonra, yine aynı noterlikte yapmış olduğu bir işlemle davacıya ait aracın satışını 31.300 TL karşılığında gerçekleştirmiş ve bunun üzerine de davacı vekillikten azledilmesinden sonra işlem yapan S. ile azle rağmen işlemi gerçekleştiren noter aleyhine dava açarak, araç bedeli olan 31.300 TL'nin araç satış tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Bu yargılama devam ederken davacı, S. hakkındaki davasından feragat etmiştir.