Devlet Memurları Kanunu’na Göre Devlet Memurluğundan Çıkarma Disiplin Cezasının Hakkaniyete Uygunluğu

The Equitableness of Nonjudicial Punishment of Mittimus According to Public Servants Law

Sezin ÖZTOPRAK

Devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezası, bazı durumlarda kurum içi düzenin sağlanması ve kamu hizmetlerinin gereği gibi görülmesi amacıyla zorunlu bir idari yaptırım türü olmaktadır. Ancak, kanunda yer alan belirsiz ifadeler ve kıyas imkanı, idareye çok geniş bir takdir yetkisi alanı tanımaktadır. Söz konusu geniş takdir yetkisi alanı ve ceza hukuku mevzuatındaki son değişikliklerin Devlet Memurları Kanunu’na tam anlamıyla adapte edilmemiş olması, hakkaniyete aykırı uygulamalara yol açabilmektedir. Bu sebeple, öncelikle yapılması gereken, söz konusu disiplin cezasına dayanak teşkil eden disiplin suçlarının yeniden kanunen düzenlenmesidir. Bundan daha önemli olan ise, hakkaniyeti gerçekleştirmek noktasında önemi yadsınamayacak idari birimlerin mümkün olduğunca objektif kararlar alabilmeleridir.

Devlet Memurluğundan Çıkarma Disiplin Cezası, Hakkaniyet, Takdir Yetkisi, Kamu Hizmetlerine Girmede Eşitlik İlkesi, Kıyas.

Nonjudicial punishment of mittimus, in some cases occurs as a mandatory administrative sanction type on the purpose of providing the internal order and serving public services rightly. Nevertheless, the uncertain statements and the possibility of analogy located in the law provide an enormous discretion area to the administration. Subject enormous discretion area and being not to be adapted the recent changes in criminal law legislation to Public Servants Law properly, can cause practices contrary to equity. Therefore, the first thing to be done is reforming the disciplinary offenses which are basis of subject nonjudicial punishment by law amendment. Yet more, the administrative units which have incontrovertible importance on the point of realising the equity must make decisions objectively as far as possible.

Nonjudicial Punishment of Mittimus, Equity, Discretion, The Principle of Equility About Entering The Public Services, Analogy.

GİRİŞ

Devlet Memurları Kanunu’nda öngörülmüş olan disiplin cezalarının amacı; kendi isteği ile kamu hizmetlerinin görülmesine katılmış ve dolayısıyla belli kamu hukuku ilke ve kuralları çerçevesinde çalışmayı kabul etmiş olan devlet memurlarının çalışma düzenini bozacağı öngörülen davranışlarının yaptırıma tabi tutulmasıdır. Ancak, söz konusu disiplin cezalarının uygulanmasında zaman zaman hakkaniyete aykırı durumlar ortaya çıkabilmektedir. Hakkaniyete aykırı durumlar, en çok da devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasında kendisini göstermektedir. Çünkü, söz konusu disiplin cezası, devlet memurunun anayasal bir hakkının elinden alınması sonucunu ortaya çıkarmaktadır.

1965 tarihli Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiş olan devlet memurluğundan çıkarma cezasının, değişen ve gelişen mevzuat hükümleri ile insan hakları anlayışı karşısında ne derece hakkaniyete uygun olduğunun incelenmesi bu çalışmayı yapmaya iten en önemli sebeptir. Son zamanlarda Anayasa Mahkemesi’nin disiplin cezalarına karşı yapılan bireysel başvurular sonucu ihlal tespitleri yapmış olduğu çok önemli kararları bulunmaktadır.

İki bölümden oluşacak olan bu çalışmada yapılacak inceleme, sadece Devlet Memurları Kanunu’nda öngörülmüş olan devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasına ilişkindir. Özel kanunlardaki meslekten çıkarma disiplin cezalarına çalışmada değinilmeyecektir.