6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesiyle Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeliğine Seçilmeleri Mümkün Olan Tüzel Kişilere Yönetim Kurulu Üyesi Sıfatıyla Ödenen Kâr Paylarının Vergilendirilmesi

After the Entry into Force of Turkish Commercial Code no.6102, the Taxation of Dividends Paid to the Legal Entities Which Have the Possibility to be Elected Member to the Board of Directors of a Joint Stock Company in Their Capacity as a Member of Board of Directors

İlhami ÖZTÜRK

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle gerçek kişilerin yanı sıra “tüzel kişiler”in de anonim şirket yönetim kurulu üyesi olarak seçilebilmeleri mümkün kılınmıştır. Yönetim kurulu üyesi tüzel kişiye, bu görevi nedeniyle şirket tarafından sağlanabilecek mali haklar arasında yıllık kârdan pay ödenmesi de yer almaktadır. Bu çalışma ile tüzel kişi yönetim kurulu üyelerine anonim şirketler tarafından ödenen kâr paylarının vergilendirilmesi yönetim kurulu üyesi tüzel kişinin statüsü dikkate alınarak irdelenmiştir. Ayrıca, yönetim kurulu üyesi kurumların yönetim kurulu üyesi sıfatıyla elde ettiği kâr paylarının, Kurumlar Vergisi Kanunu ile kurumların tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlara ya da tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr paylarına tanınan istisnadan yararlanıp yararlanamayacağı hususu vergilerin kanuniliği ilkesi kapsamında analiz edilmiştir.

Tüzel Kişi, Yönetim Kurulu Üyesi, Kâr Payı, Menkul Sermaye İradı, İstisna.

After the entry into force of Turkish Commercial Code no: 6102, legal entities are granted the possibility to be elected to serve as a member of the board of directors in a joint stock company along with natural persons. The payment of dividends based on the annual profit is listed amongst the financial rights payable to a legal entity member of the board of directors. This study evaluates the taxation of dividends paid by joint stock companies to the legal entity members of the board of directors taking into consideration the status of the legal entity member. In addition, this study analyses under the light of the principle of lawfulness of taxation whether the dividends obtained by these legal entities in their capacity as members of board of directors would benefit from the exception provided in the Corporation Tax Law which is applicable to the earnings obtained on the basis of participation in the capital of another full fledged taxpayer corporation or to the founder’s shares or to other reedemed share enabling benefiting from the profit of another full fledged taxpayer establishment.

Legal Entity, Member of Board of Director, Dividends, Security Income, Exception.

GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile anonim şirketlerin yönetim kurulu yapısına ve yönetim kurulu üyelerinin niteliklerine ilişkin esaslı değişiklikler getirilmiştir. Bu değişikliklerden birisi de gerçek kişilerin yanı sıra tüzel kişilerin de artık anonim şirket yönetim kurulu üyeliğine seçilebilmeleridir. Yönetim kurulu üyesi olarak seçilen bu tüzel kişiler de gerçek kişi yönetim kurulu üyeleri gibi şirket tarafından kendilerine sağlanan mali hakları iktisap edebileceklerdir. Yönetim kurulu üyesi sıfatıyla elde edilebilecek mali haklar arasında kâr payları da sayılmıştır.

Şirketler tarafından gerçek kişi yönetim kurulu üyelerine ödenen kâr payları Gelir Vergisi Kanunu ile menkul sermaye iradı olarak tanımlanmış ve menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesi esaslarına tabi tutulmuştur. Ancak bu geliri elde eden yönetim kurulu üyesinin gerçek kişi değil de tüzel kişi olması durumunda söz konusu kâr payları bu kazancı elde eden tüzel kişinin statüsüne göre vergilendirilmektedir. Örneğin anonim şirketler ile derneklerin her ikisi de tüzel kişilik olmasına rağmen anonim şirketler kurumlar vergisi mükellefi iken derneklerin gelir ya da kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamaktadır. Ancak, gerekli şartların mevcut olması durumunda derneklere ait iktisadi işletmelerin kurumlar vergisi mükellefiyeti söz konusudur. Benzer şekilde kollektif şirketler de tüzel kişiliğe sahiptir. Fakat, kollektif şirketlerin kazançlarından dolayı şirket tüzel kişiliği değil kollektif şirket ortağı gerçek kişiler gelir vergisi mükellefidirler. Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere tüzel kişilerin elde ettikleri kazançların vergilendirilmesi hususu tüzel kişiliğin türüne göre değişiklik arz etmektedir.

Bu çalışmada anonim şirket yönetim kurulu üyesi olarak seçilebilmeleri mümkün olan tüzel kişilerin türü dikkate alınarak bu kişilere yönetim kurulu üyesi görevleri nedeniyle anonim şirketler tarafından ödenen kâr paylarının vergilendirilmesi hususu ele alınmıştır. Ayrıca anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi kurumlara ödenen kâr paylarının, kurumların tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlara tanınan istisna ya da kurumların tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr paylarına tanınan istisna kapsamında vergilendirme dışı bırakılıp bırakılamayacağı konusu analiz edilmiştir.