Azerbaycan Hukukunda Evlenme Kavramı ve Kadının Ailedeki Hukuki Konumu

Understanding of the Legal Position of Women in the Family to Marry, and the Rights in Azerbaijan

Seide HESENZADE

Azerbaycan Hukukunda, evlenme, kadın ve erkeğin aile kurmak amacı ile kanundaki şartlara uyarak yetkili devlet organı memurunun huzurunda karşılıklı ve bir birine uygun irade beyanları ile yaptıkları ve yetkili devlet organı tarafından aile kütüğüne tescil edilmiş kendine has bir yapısı olan bir sözleşmedir. Bununla birlikte, Kanun Koyucu istisna durumlarda resmi şekil şartına uyulmadan yapılmış evlenmenin, yani fiili evlenmenin de geçerli bir evlenme olduğunu kabul etmiştir. İster resmi olarak tescil edilmiş olsun isterse de fiili evlilik olsun tarafları için hukuki, ahlaki, dini, sosyal, psikolojik, fizyolojik, ekonomik sonuçlar doğurmaktadır. Şunu belirtmek gerekir ki, Azerbaycan Hukukunda evlenme sonucu oluşan ailede kadın ve erkeğin hukuki konumu eşitlik ilkesi gereğince düzenlenmiştir.

Azerbaycan, Aile Kanunu, Evlenme, Aile, Kadın, Hukuki Durum, Rusya Hukuku, Türk Hukuku.

In Azerbaijan law, in order to get married, men and women express their wills in the presence of state authority officers in accordance with the requirements of the law which is the unique nature of the contract added to the state registration. However, heavenly the legislature considered marriages valid which were informality. Whether it has been included in the official state registration or the actual marriage, the important legal, moral, religious, social, psychological, physiological, economic upshots should be posed by the parties. It should be noted, in Azerbaijani Law, family which occurred because of the marriage the legal status of women and men regulated by the principle of equality.

Azerbaijan, Family Law, Marriage, Family, Woman, Legal Status, Russia Law, Turkish Law.

GİRİŞ

Azerbaycan dilinin açıklamalı sözlüğünde “evlenme” yani “nikâh” sözünün, “kebin”, “izdivaç”, “evliliğin yasal şekli” anlamına geldiği görülmektedir¹. Bilindiği gibi, insan sosyal bir varlıktır ve toplum içinde yaşamak ihtiyacını duyar. Bu amaçla da insan değişik toplumlara (birliklere) katıldığı gibi, kendisi de özgür iradesi ile büyük toplumun bir parçası olan daha küçük topluluklar (birlikler) oluşturmaktadır. İnsanın oluşturduğu bu birliklerden en eski tarihlisi ve en geniş yayılanı ise bilindiği gibi, reşit erkekle kadının aile kurmak amacı ile oluşturdukları birlik, yani evlenmedir.

Bu birlikteki ilişkiler eskiden örf adet kuralları, din kuralları ile düzenlense de daha sonra devlet ve hukukun gelişim sürecinde Anayasa ve diğer yasal düzenlemeler ile düzenlenmiştir². Yani Kanun Koyucu aileyi hukuken düzenlediği gibi, ailenin temeli sayılan “evlenme” kavramını da hukuken düzenlemiş, ayrıca evlenme tarafı olan kadının hem ailedeki hem de daha dar anlamı ile “evlenme” kurumundaki hukuki durumunu, hak ve görevlerinde yasal hükümlere bağlamıştır.

Bu çalışmamızda öncelikle Azerbaycan Hukukunda evlenme kavramının hukuki niteliği, şartları incelendikten sonra, evlenme sonucunda oluşan ailede kadının hukuki durumu, yani sahip olduğu haklar ve yüklendiği görevler incelenecek, hukuki sorunlar tespit edilerek çözüm önerileri üretilmeye çalışılacaktır.