Anayasalarımızda Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim

Remzi ÖZMEN

I. Kanun-u Esasi 
(Kabul Tarihi: 7 Zilhicce 1293 / 23 Aralık 1876)

“Madde 113- Mülkün bir cihetinde ihtilâl zuhur edeceğini müeyyid asar ve emarat görüldüğü halde Hükûmeti seniyenin o mahalle mahsus olmak üzere muvakkaten (idarei örfiye) ilânına hakkı vardır. (İdarei örfiye) kavanin ve nizamatı mülkiyenin muvakkaten tatilinden ibaret olup (idarei örfiye) tahtından bulunan mahallin sureti idaresi nizamı mahsus ile tâyin olunacaktır. Hükûmetin emniyetini ihlâl ettikleri idarei zabıtanın tahkikatı mevsukası üzerine sabit olanların memâliki mahrusai şahaneden ihraç ve teb’id etmek münhasıran Zatı Hazreti Padişahinin yedi iktidarındadır.”

II. Teşkîlât-ı Esasiye Kanunu 
(Kanun No: 491 Kabul Tarihi: 20.4.1924 / 1340)

“Madde 86- Harb hâlinde veyâ harbi icâb ettirecek bir vaziyet hudûsunda veyâ isyan zuhûrunda veyâhûd vatan ve Cumhûriyet aleyhine aleyhine kuvvetli ve fiilî teşebbüsât vukûunu müeyyid, kat’i emârât görüldükte, İcrâ Vekilleri Hey’eti müddeti bir ay’ı tecâvüz etmemek üzere umûmî veyâ mevziî idâre-i örfîye ilân edebilir ve keyfiyet hemen Meclis’in tasdîkine arzolunur. Meclis idâre-i örfîye müddetini, indelîcâb tezyîd veyê tenkis edebilir. Meclis müçtemîdeğilse derhâl içtimâa dâvet olunur.

İdâre-i örfîyenin fazla temâdisi Meclis’in karârına mütevakkıftır.