Uygulamada Belediyelerin Olağanüstü Zamanaşımı Yoluyla Gayrimenkul Edinmesi ve Kadastro Kanununun 14. Maddesinde Belirtilen 40-100 Dönüm Sınırlamasının Belediyeler ve Köyler Yönünden Uygulaması
Acquisition of Real Estate Property By Municipalities Through Extraordinary Prescription in Practice and Application of 40-100 Decare Restriction Indicated in Article 14 of Cadastral Law From the Municipalities and Villages Point
Osman DELEN
Olağanüstü kazandırıcı zamanaşımı ile kanunda belirtilen koşullar oluştuğunda zilyetliğe dayanarak bir malın mülkiyeti iktisap edilebilmektedir. Olağanüstü zamanaşımı davalarında gerçek şahsın haricinde tüzel kişilerin de bu yolla taşınmaz edinmesi hususunda mevzuatımızda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Tüzel kişiler içerisinde kamu tüzel kişilerinden olan Belediye Tüzel kişiliklerinin de olağanüstü zamanaşımı ile taşınmaz edinmesi noktasında var olan uygulamayı bu çalışmamızda inceleme konusu yapmış bulunmaktayız. Yine Belediyelerin ve köylerin olağanüstü zamanaşımı ile taşınmaz edinmelerinin kabul edilmesi durumunda, Kadastro Kanununun 14. maddesinde ifadesini bulan 40-100 dönüm norm sınırlamasının bu kamu tüzel kişileri için uygulanma biçimi çalışmamızın diğer konusunu oluşturmaktadır.
Kazandırıcı Zamanaşımı, Olağanüstü Zamanaşımı, Kamu Tüzel Kişileri, Belediyeler, Köyler, Kadastro Kanunu, 40-100 Dönüm, Norm Sınırlaması.
Ownership of a property might be acquired on the basis of possession when the conditions stated in law are met with the extraordinary acquisitive prescription. There is no clear regulation in our legislations on real estate property acquisition of legal entities other than real persons in extraordinary prescription cases. In this paper we took the current application on real estate property acquisition through extraordinary prescription by Municipalities which are public legal entities amongst the legal entities as subject of the study. Also the other subject of our study is application of 40-100 decare norm restriction stated under article 14 of the Cadastral Law for the Municipalities and villages in case real estate property acquisition of such public legal entities by extraordinary prescription is approved.
Acquisitive Prescription, Extraordinary Prescription, Public Legal Entities, Municipalities, Villages, Cadastral Law, 40-100 Decare, Norm Restriction.
I. Kamu Tüzel Kişilerinin Olağanüstü Zamanaşımı Yoluyla Gayrimenkul Edinmesi
Fevkalade - olağanüstü zamanaşımı yoluyla gayrimenkul mülkiyetinin iktisabı, esas itibarıyla Medenî Kanunun 713’üncü maddesinde (Eski Medenî Kanunun 639’uncu maddesi -639’uncu madde 1954 senesinde 6333 sayılı Kanunla değiştirilmiştir-) düzenlenmiştir.1 Ülkemizde arazilerin kadastro çalışması için çok sayıda kanun çıkarılmıştır. İlk olarak 1926 senesinde 810 sayılı, 1930 senesinde 1515 sayılı kanunlar çıkartılmıştır. Kadastro tekniğine uygun olarak ise, belediye sınırlarındaki taşınmazların geometrik ve hukuki durumunu belirlemek için, ilk olarak 1934 senesinde 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu çıkartılmıştır. Belediye sınırları dışındaki arazilerin kadastrosu için ise 5602 sayılı Tapulama Kanunu, 509 sayılı ve 766 sayılı tapulama kanunları ile en son 1987 senesinde çıkarılan 3402 sayılı Kadastro Kanunu yürürlüğe sokulmuştur. Söz konusu kanunlar kazandırıcı zamanaşımına dayanarak yapılacak tesciller bakımından değişik düzenlemeler içermektedir.2
Medenî Kanunda ve Kadastro Kanununda, kamu tüzel kişilerinin özel mülkiyete konu edilebilecek ve kazandırıcı zamanaşımı yoluyla kazanılabilecek taşınmazları olağanüstü zamanaşımı yoluyla edinimi ile ilgili ise herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu boşluk karşısında Süleyman Sapanoğlu, kamu tüzel kişilerinin bu yolla taşınmaz mal edinebilmeleri için kuruluş kanunlarında/statülerinde/KHK’lar da taşınmaz mal edinme yetkisinin bulunması gerektiğini ifade etmektedir. Yazar, bir açıklık olmadığı takdirde kamu tüzel kişisinin taşınmaz mal kazanamayacağını da belirtmektedir.3
Aksi kanaatte olan yazarlar, kamu tüzel kişilerinin olağanüstü zamanaşımı yoluyla taşınmaz mal edinmelerini önleyen bir hüküm olmadığını bu yolla taşınmaz mal edinebileceklerini savunmaktadırlar. Bazı yazarlar ise, kamu tüzel kişilerinin kazandırıcı zamanaşımı yoluyla taşınmaz edinmelerini engelleyen bir hüküm olmadığından, kamu tüzel kişilerinin de bu yolla taşınmaz edinebileceklerini belirtmiştir. Yine kimi yazarlara göre, gerek devletin gerek diğer kamu tüzel kişilerinin, ne gibi mallara hangi yollarla sahip olabilecekleri kanunlarda belirtilmiştir. Bu nedenledir ki, kamu tüzel kişileri, ayrıca hüküm bulunmadığı takdirde kazandırıcı zamanaşımından yararlanamazlar. Yine bazı yazarlara göre, malik sıfatıyla zilyetlik fiil ehliyetine sahip gerçek kişiler bakımından söz konusu olabileceği gibi, tüzel kişiler bakımından da söz konusu olabileceği kabul edilmelidir. Bu sayede, tüzel kişileri de olağanüstü kazandırıcı zamanaşımı yoluyla taşınmaz mülkiyeti kazanabilirler; yeter ki, statüleri buna imkân (ultravires) versin.4 Kazandırıcı zamanaşımı türlerinden olan ve Medenî Kanunun 712’nci maddesinde ifadesini bulan sicil - adi - olağan zamanaşımına yönelik çalışmasında Halil Akkanat da, gerçek şahıs gibi tüzel şahısın da olağan kazandırıcı zamanaşımından istifade edebileceğini belirtmektedir.5
