Şartların Yokluğu Halinde
 Belirsiz Alacak Davası Uygulaması

Practice of Undetermined Claim and Declaratory Lawsuit in 
Lack of Conditions

Tuğçe ÖZTÜRK ALMAÇ

Talep sonucunun, davanın açılması aşamasında davacı tarafından belirlenememesi veya belirlenebilmesinin objektif olarak imkânsız olması halinde açılacak olan belirsiz alacak ve tespit davası Hukuk Muhakemeleri Kanununun 107. maddesinde düzenlenmiştir. Davanın uygulanması henüz netlik kazanmadığından yargı kararlarına bırakılmıştır. Davanın açılması halinde alacağın belirli olup olmadığı, geçici talep sonucunun nasıl belirleneceği, yargılama giderlerinin hangi miktara göre esas alınacağı ve şartların oluşmamasına rağmen davanın açılması halinde mahkeme tarafından nasıl bir karar verileceği, söz konusu davaya yönelik başlıca netlik kazanması gereken hususlardan bazılarıdır. Belirsiz alacak ve tespit davasının temel amacı hak arama özgürlüğünün önündeki engelleri kaldırmak ve tarafların menfaatlerini temin etmelerini sağlamaktır. Yargı kararları da bu doğrultuda şekillenmelidir.

Talep Sonucu, Belirsiz Alacak ve Tespit Davası, Belirlilik, İmkânsızlık, Dava Şartlarının Yokluğu.

Undetermined claim and declaratory lawsuit filed when the demand claim cannot be determined by the claimant at the beginning of the lawsuit or it is impossible to determine objectively is regulated in article 107 of Civil Procedure Law. As the practice of lawsuit has not been clarified yet the determination is left to the judge decision. Some of the main issues should be clarified are whether the claim is determinable or not while the case has filed, how the minimum quantity will be determined, according to which amount the litigation expenses will be fixed and how the court will decide when the lawsuit has filed without fulfilling the required conditions. The main objective of the undetermined claim and declaratory lawsuit is to remove the obstacles before the right to legal remedies and ensure to provide the benefits of parties. Judicial decisions should be shaped accordingly.

Claim Result, Undetermined Claim and Declaratory Lawsuit, Determinateness, Impossibility, Absence of Cause of Actions.

Giriş

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu birtakım yenilikler getirmiştir. Bu yeniliklerden biri de Kanun’da dava çeşitlerinin açıkça düzenlenmesidir. Kanun’da sayılan bu dava çeşitlerinden biri de belirsiz alacak davasıdır. Daha önce yargı kararlarında olmayan bu dava tartışmalara yol açmıştır.

Talep sonucu dava dilekçesinde yer alması gereken zorunlu unsurlardan biridir. Bazı hallerde davacının talep sonucunu belirlemesi imkânsız veya davacıdan talep sonucunu belirlemesi beklenemeyecek durumdadır. Davacı bu hallerde, belirsiz alacak ve tespit davası açma yoluna gidebilmektedir.

Kanun’un 107’nci maddesi, davanın açıldığı tarihte alacak miktarını tam ve kesin olarak belirleyemeyen davacıya, hukuki ilişkiyi ve asgari miktarı belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açma imkânı vermektedir. Kanun maddesinin gerekçesinde; ilgili davanın mukayeseli hukukta da yer aldığı, kişinin hak arama özgürlüğünün önündeki engelleri kaldırmak amacıyla kişinin dava açarken alacak miktarını tam ve kesin olarak tespit edemeyeceği ya da edemediği durumlarda etkin hukuki koruma sağlamak adına davanın açılabileceği öngörülmüştür.