Anonim Şirketlerde Denetçilerin Faaliyet Alanı
Auditors’ Activities in Joint-Stock Companies
Ufuk ÜNLÜ
Türk ticari hayatında köklü değişiklikler meydana getiren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu şeffaflık ve hesap verebilirliğin ön planda tutulduğu ve bu maksatla yapılan düzenlemelerden oluşan bir yapıya sahiptir. Bu açıdan anonim şirketler ve bu şirketlerde gerçekleştirilecek denetim faaliyeti de eski Kanuna nazaran farklı hükümleri bünyesinde barındırmıştır.
Malumları olduğu üzere, anonim şirketin finansal tablolarının yani hesaplarının denetlenmesi sistemi 6102 sayılı Kanun ile tamamen değişmiş, anılan Kanunda bu konu yerini, bir bağımsız denetleme kuruluşunun veya yeminli malî müşavirin ya da serbest muhasebeci malî müşavirin yaptığı, finansal tablolar ile raporların, dolayısıyla, muhasebenin sürekli denetimine bırakmıştır. Bu kapsamda denetim faaliyetini yerine getiren denetçi veya denetçilerin bu faaliyetleri şirketler içerisinde oldukça önemli bir hale gelmiştir.
Anonim Şirket, Denetim, Denetçi, Görüş Yazısı.
Turkish Commercial Code no. 6102 which has made fundamental changes in Turkish business life has a structure putting transparency and accountability into forward and has such arrangements in line with this purpose. In this respect there are provisions different than the former Law regarding to the joint-stock companies and audit activities in such companies.
As it is known, audit system of financial tables namely accounts of joint-stock companies is completely changed together with the Law no. 6102. The said Law carries the subject to continually audit of accounting by financial tables and reports made by an independent auditing firm or certified public accountant or independent accountant financial advisor. In this scope actions of auditor or auditors performing the auditing become more important in the company.
Joint-Stock Company, Audit, Auditor, Letter of Opinion.
I. Giriş
Anonim şirketlerde denetim faaliyeti, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunuyla birlikte yeni bir sisteme kavuşmuştur. Bu sistemde, denetleme faaliyetinin baş aktörü haline gelen denetçilerin faaliyet ve görev alanları anılan Kanunla belirlenmiştir.
Genel olarak denetçi, müşterisinin finansal tablolarda sunmuş olduğu bilgilerin genel kabul gören standartlara uygun olup olmadığına ilişkin görüşünü denetim raporunda açıklayan kişi veya kurumdur.1 Anonim şirketler açısından ise denetçi, şirketlerde bağımsız denetim faaliyetini yerine getirir. Bu çalışmamızda öncelikle anonim şirketlerde denetleme fonksiyonu üzerinde durulacak, sonrasında ise bu fonksiyonu yerine getiren denetçilerin seçimi, kimlerin denetçi olamayacağı, denetim raporu, görüş yazısı hazırlanması, denetçiye ibraz yükümlülüğü, şirket ile denetçi arasındaki görüş ayrılıkları ve denetçilerin sır saklamadan doğan sorumluluğu hakkında 6102 sayılı Kanunda yer alan hükümlerin açıklamaları yapılacaktır.
II. Anonim Şirketlerde Denetleme Faaliyeti
6102 sayılı Kanunla getirilen denetim sistemi bağımsız denetimdir.2 Bilindiği üzere, anonim şirketlerde denetleme konusu 6102 sayılı Kanunun 397’nci ilâ 406’ncı maddeleri arasında ele alınmıştır. Söz konusu maddelerde denetimin konusu ve kapsamı, denetçilik müessesesi, denetim raporu, denetçilerin sorumlulukları vb. hükümler düzenlenmiştir. Anılan maddelerdeki düzenlemeler ile eski Kanun dönemindeki düzenlemeler kıyaslandığında önemli değişikliklerin olduğu ilk bakışta göze çarpmaktadır. 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanununun şeffaflık, hesap verebilirlik, kurumsallaşma, elektronik ortamda hukuki işlem tesis edebilme, yatırım ve iş yapma ortamının iyileştirilmesi, kurumsal yönetim ilkelerinin benimsenmesi ve kayıt dışılığın önlenmesi ilkelerini esas aldığı düşünüldüğünde, denetleme konusunun öneminin daha da fazlalaştığı değerlendirilebilir.
