(Yargıtay Kararları Işığı Altında) Estetik Ameliyatlardan Doğan Hukukî Sorumluluk
(In the Light of Court of Appeal’s Decisions);Legal Liability Arising From Plastic Surgeries
Yusuf MEMİŞ
Makalede; estetik amaçlı ameliyatlardan doğan hukukî sorumluluk, estetik hekimin sorumluluğu, estetik ameliyatların hukukî niteliği, estetik hekim ile estetik ameliyat olmak isteyen kişi arasındaki sözleşmeden doğan uyuşmazlıkların eser sözleşmesi hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, eser sözleşmesinin hükümleri, estetik ameliyatta sorumluğun şartları, hekimin aydınlatma yükümlülüğü, estetik ameliyatlardan kaynaklanan davalarda görevli mahkeme, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna göre tüketici işlemi niteliğinde olan eser (estetik) sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme, miktar itibarıyla Tüketici Hakem Heyetinin görev sınırı içinde olan (01/01/2016 tarihinden itibaren 3.480 TL) eser (estetik) sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetine başvurmadan doğrudan Tüketici mahkemesine dava açılamayacağı ve Tüketici Hakem Heyeti kararlarına itiraz (iptal) davasında görevli mahkeme konuları uygulamacılara yol göstermesi açısından, Yargıtay kararları ışığı altında geniş bir şekilde incelenmektedir.
Estetik ameliyat, Estetik Hekimin sorumluluğu, Aydınlatma Yükümlülüğü, Tüketici Mahkemesi, Tüketici Hakem Heyeti, İnsan Hakları Biyotıp Sözleşmesi, Hekimlik Meslek Etiği kuralları, Hasta Hakları Yönetmeliği, Tıbbî Deontoloji Nizamnamesi, Eser, Eser Sözleşmesi, Yüklenici, Eserde Ayıp, Maddî-Manevî Tazminat, Tüketici, Tüketici İşlemi, Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Zorunluluğu, Aydınlatılmış Rıza, Müdahale Aydınlatması, Teşhis Aydınlatması, Süreç Aydınlatması, Riziko Aydınlatması, Tedavi Aydınlatması, Tüketici Hakem Heyeti Kararına İtirazda Görevli Mahkeme.
In this paper legal liability arising from the plastic surgeries, plastic surgeon’s responsibilities, legal nature of plastic surgeries, disputes between the plastic surgeon and the person who wants have a plastic surgery should be settled according to the provisions of agreement of work, provisions of agreement of work, conditions of responsibilities in plastic surgery, physician’s liability to make clarification, authorized court for the cases arising from the plastic surgeries, authorized court for the disputes arising from the agreements of work (plastic) with the nature of consumer proceedings according to the Act no.6502 on the Protection of the Consumer, no lawsuit may be filed in the Consumer Court directly without applying to the Arbitration Committee for Consumers for the disputes arising from the agreements of work (plastic) within the jurisdiction of (3,480 TL as of 01/01/2016) Arbitration Committee for Consumer and authorized court for action of objection (nullity) to the decisions of Arbitration Committee for Consumer, They are examined widely within the light of Court of Appeal’s decision in order to guide practitioners.
Plastic Surgery, Responsibility of Plastic Surgeon, Liability to Make Clarification, Consumer Court, Arbitration Committee for Consumer, Human Rights Biomedicine Agreement, Medical Science Occupational Ethics Rules, Regulation on Patients’ Rights, Medical Code of Conduct, Work, Agreement of Work, Contractor, Defective Work, Material and Moral Indemnities, Consumer, Consumer Procedures, Obligation to Apply to Arbitration Committee for Consumer, Clarified Consent, Intervention Clarification, Diagnosis Clarification, Process Clarification, Risk Clarification, Treatment Clarification, Court Authorized to Handle Objections Against the Decisions of Arbitration Committee for Consumer.
I. Estetik Amaçlı Ameliyatlardan Doğan Hukukî Sorumluluk
Estetik, güzellik, güzel görünme, güzel olana ilgi ve alaka, insanlık tarihi boyunca el üstünde tutulmuş ve insanoğlunun ilgisini de çekmiştir.1 Estetik cerrahisi, estetik ameliyatı, tüm medenî ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Estetik ameliyatı olanların sayısı da ülkemizde günden güne artmaktadır. Bu ilgi nedeniyle ülkemizde de estetik cerrahisi, dünyadaki gelişime paralel şekilde hızla ilerlemiş ve günümüzde bu konuda çok başarılı olarak kabul edilen sayılı ülkeler arasında yerini almıştır. Buna karşın, estetik cerrahisinde ortaya çıkacak hukukî uyuşmazlıkların çözümü açısından mevzuattaki gelişmeler aynı hızda olmamıştır. Estetik hekimlerinin sorumluluğu da, diğer hekimlerin sorumluluğu gibi kanunlarımızda açıkça ve özel olarak düzenlenmediğinden, bu konudaki mevzuat boşluğu, genel nitelikteki Türk Borçlar Kanunu (TBK) -daha önce Borçlar Kanunu (BK) ve ikincil mevzuat hükümleriyle (İnsan Hakları Biyotıp Sözleşmesi, Hekimlik Meslek Etiği Kuralları, Tıbbî Deontoloji Nizamnamesi, Hasta Hakları Yönetmeliği) doldurulmaya çalışılmıştır.2
Genel itibarıyla, tedavi ve güzelleşme amaçlı olmak üzere iki tür estetik ameliyatından bahsedilebilir veya bazen de bu iki amaç birlikte bulunabilir.3 İnceleme konumuz tedavi amaçlı estetik müdahale değil; güzelleşme amaçlı estetik ameliyatlarıdır. Çalışmada, özel muayenesinde veya özel hastanede herhangi bir kamusal idare ve disiplin altında mesleğini icra etmeyen estetik hekimlerinin hastaları ile ilişkilerinin hukukî niteliği ve estetik cerrahlarının hastalarına tedavi uygularken verdikleri maddî ve manevî zararlar dolayısıyla oluşacak hukukî sorumluluğun temelleri üzerinde durulacaktır.
Estetik amaçlı cerrahi müdahale, kişinin doğuştan mevcut veya sonradan bir etken sonucu ya da kendiliğinden meydana gelmiş görünüm bozukluklarını düzeltmek veya böyle bir şekil bozukluğu olmamasına rağmen kişinin daha güzel ve estetik görünmesini sağlamak amacına yönelik tıbbî müdahalelerdir.4 Göğüs estetiği, doğum sonrası karında oluşan sarkmayı düzelttirme, burun estetiği, yüz gerdirme, kollardaki tüylerin (kılların) lazer epilasyonla giderilmesi, yüzdeki tüylerin giderilmesi, karın yağlarının alınması, yüze dolgu, göğüs küçültme, göğüs büyültme, memelere veya kalçalara slikon takma, komple vücut epilasyonu, meme uçlarının yerinin değiştirilmesi, sarkık memeleri dikleştirme, saç ekimi, saç nakli, göğüslerdeki simetri bozukluğunu giderme, karın bölgesinde oluşan defarmasyonun giderilmesi, kırışan yüze doku transferi, botoks, kalçalardan yağ aldırma, karın germe, yüz gerdirme, vb. işlemler estetik müdahalelerdir.
