Kamu Görevlilerinin Statüsüyle İlgili Uyuşmazlıklarda Adil Yargılanma Hakkı

The Right to a Fair Trial in Disputes Arising From Public Officials’ Status

Gökhan ÇAYAN

Kamu görevlileri ile Devlet arasında göreve kabul, görevin devamı ve görevin sona ermesi sebebiyle çeşitli uyuşmazlıklar çıkabilir. Bu uyuşmazlıkların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde tanınan güvencelerden yararlanıp yararlanmayacağı uzun süren değerlendirmeler neticesinde belirlenmiştir. Zira bir uyuşmazlığa Sözleşme’nin 6. maddesinin uygulanabilmesi için söz konusu uyuşmazlığın ya medeni hak ve yükümlülüğe ya da suç isnadına ilişkin olması gerekir. Kamu görevlisi ile Devlet arasında mevcut olan sadakat bağı ve güven duygusu, uzun zaman boyunca kamu görevlilerinden doğan uyuşmazlıkların kapsam dışında görülmesine neden olmuştur. Çeşitli kararlardan sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, olağan iş ihtilafları sebebiyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların 6. madde kapsamında olduğunu karine olarak kabul etmiştir. Bu çalışmamızın ilk bölümünde genel olarak adil yargılanma hakkı ve hakkın sağladığı güvenceler; ikinci bölümünde adil yargılanma hakkının uygulama kapsamı; üçüncü bölümünde de kamu görevlilerinin statüsünden doğan uyuşmazlıklarda adil yargılama hakkının uygulanabilirliği üzerinde durulacaktır.

Kamu Görevlileri, Adil Yargılanma Hakkı, Medeni Hak ve Yükümlülükler, Suç İsnadı, Atama, Nakil, Disiplin, Görevden Uzaklaştırma, Parasal Haklar, Özlük Hakları.

There may arise various disputes between the government and public officials about the assignment, the continuation of an assignment and the end of it. After a result of long evaluations, it has been determined that whether these disputes can benefit from the advantages of assurance which is accepted in the European Convention on Human Rights in Article 6 or not.. Because, to the implementation of Article 6 for a disagreement, such disputes must be related to whether civil rights and obligations or incrimination. The loyalty and confidence between public officials and government has been caused to seen outside the scope of the disputes arising from public officials for a long time. After several decisions, European Court of Human Rights adopted as colourable that conflicts, that arise because of ordinary business disputes of public officials, are covered by Article 6th of the Convention. In the first part of this study, I will generally focus on right to a fair trail and the assurances provided by the rights; in the second part, the scope of application of the right to a fair trail; and in the third part, the applicability of the right to a fair trial in disputes arising from public officials.

Public Official, The Right to a Fair Trial, Civil Right and Obligations, Criminal Charge, Posting, Assignation, Discipline, Impeachment, Economic Rights, Employee Rights.

I. Genel Olarak

Kamu görevlilerinin statüsüyle ilgili uyuşmazlıklarda adil yargılanma hakkı güvencesinden yararlanıp yararlanamayacağı sorunu, esas itibarıyla devlet ile kamu görevlisi arasındaki uyuşmazlığın medeni hak ve yükümlülük ya da suç isnadı olarak kabul edilip edilemeyeceği sorunudur. Başka bir anlatımla, kamu görevlisi ile devlet arasındaki uyuşmazlık suç isnadına ya da medeni haklara ve yükümlülüklere ilişkin ise AİHS’in 6’ncı maddesi uygulama alanı bulacaktır. Buna karşılık, kamu görevlisi ile devlet arasındaki uyuşmazlık suç isnadına ya da medeni haklara ve yükümlülüklere ilişkin değilse AİHS’in 6’ncı maddesi uygulama alanı bulmayacaktır.

Kamu görevlilerinin statüsüyle ilgili uyuşmazlıklar medeni haklara ve yükümlülüklere ya da suç isnadına ait kabul edilirse, söz konusu uyuşmazlıkların kanunla kurulmuş bağımsız ve tarafsız mahkemede, makul süre içersinde aleni ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesi gerekir. Aksi halde AİHS ve Anayasa ihlal edilmiş olur.

Kamu personeli ile idare arasında cereyan eden ilişkilerin medeni hak ve yükümlülük sayılıp sayılamayacağı konusunda doktrinde bir açıklık bulunmamaktadır. İdari yargı sistemini benimsemiş ülkelerde, kamu personeli ile idare arasında cereyan eden uyuşmazlıklar genellikle kamu hukukuna tabi kılınmıştır. AİHM’in bu konuya yaklaşımı zaman içinde değişmiştir.