Anayasa Mahkemesinin İptal Kararları ve 5833 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler Sonrasında 556 Sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK Kapsamındaki Suçlar

Hüsamettin UĞUR

ÖZET:

Bu çalışmada, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 61. maddesinin (d) bendi ile, 9. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının (b) bentleriyle 61. maddesinin anılan bentler yönünden incelenen (a) bendiyle (c) bendinin iptal edilmesi ve verilen sürelerde kanunkoyucu tarafından yeni düzenleme yapılamaması nedeniyle oluşan hukuksal durum ve bu durumun sonuçları ele alınmış, yasama organınca uyum çalışmaları yapılamayan özel yasalar yönünden, 5237 sayılı TCK’nın 5. maddesinin yürürlüğe girdiği 1.1.1999 tarihi itibariyle suçun ve cezanın kanuniliği ve bunun uzantısı olarak da idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamayacağı ilkesine göre KHK ile yapılan düzenlemelerin geçerliliğini koruyup korumadığı tartışılmış ve nihayet 556 sayılı KHK’de 5833 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler genel olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Alameti Farika Nizamnamesi, Marka, Haksız Rekabet, Kanun Hükmünde Kararname, Zımnen İlga, Suçta ve Cezada Kanunîlik İlkesi, Yürütme İşlemi, Yasama İşlemi, Etkin Pişmanlık.

Giriş

Bilindiği üzere ülkemizde sınai mülkiyet hukukuna dair 28 Nisan 1304 (11 Mayıs 1888) tarihli “Fabrika Mamulatiyle Eşyai Ticariyeye Mahsus Alameti Farikalara Dair Nizamname” (kısaca Alameti Farika Nizamnamesi), 1857 tarihli Fransız Markalar Kanunundan tercüme yoluyla hukukumuza kazandırılmıştı.¹ Nizamnamenin 1. maddesinde “Alameti Farika” (Marka)’nın tanımı yapılmış, 2. maddesinde “Alameti Farika” kullanmanın zorunlu olmadığı; ancak Devletten gelecek emir üzerine mecburi olacağı belirtilmiştir. 27 Mayıs 1955 tarihli ve 6591 sayılı Kanunla eklenen maddeler ile tescil sistemi getirilmiş, 14-21. maddelerde ceza ve müsadere hükümlerine yer verilmiştir.

29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununda² “haksız rekabet ” hükümlerine yer verilmiştir. Buna göre “Haksız rekabet, aldatıcı hareket veya hüsnüniyet kaidelerine aykırı sair suretlerle iktisadi rekabetin her türlü suiistimalidir” (TTK. md. 56). Bu genel tanımdan sonra, 57. Maddede 10 bent halinde iyi niyet kurallarına aykırı hareketler özel olarak sayılıp, 64. maddede ise “Elli yedinci maddenin 1, 2, 4, 5, 6, 8 ve 9’uncu bentlerinde yazılı haksız rekabet fiillerinden birini kasten işleyenler” için ceza öngörülmüş, böylece 10 bent halinde sayılan eylemlerden yedisi suç olarak düzenlenmiştir. “Alameti Farika Nizamnamesi” yürürlükte olup marka ihlallerine ceza öngördüğü halde TTK’nın 64. maddesinin 5. bendinde³ de “Başkasının ... haklı olarak kullandığı ... marka, ... gibi tanıtma vasıtalariyle iltibasa meydan verebilecek surette... kullanmak veyahut iltibasa meydan veren malları, durumu bilerek veya bilmeyerek, satışa arz etmek veya şahsi ihtiyaçtan başka her ne sebeple olursa olsun elinde bulundurmak” eylemleri, haksız rekabet suçu olarak düzenlenmiştir.