Tüketici Hakem Heyetleri Kararlarının İptali (İtiraz) Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Court Commissioned and Authorized For the Cases on Reversal (Objection) of Consumer Arbitration Committees Decisions

Yusuf MEMİŞ

Makalede; Tüketici Hakem Heyetleri kararlarının iptali (itiraz) davasında görevli ve yetkili mahkemenin hangi mahkeme olduğu, Yargıtay kararları ışığı altında ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Tüketici Hakem Heyeti, Tüketici Mahkemesi, Görevli Mahkeme, Yetkili Mahkeme, Genel Yetki, Özel Yetki, Kesin Yetki, Tüketici İşlemi, Tüketici Hukuku, Tüketici, İptal, İtiraz.

In this paper, it is examined that which courts are commissioned and authorized for the cases on reversal (objection) of consumer arbitration committees decisions in the light of decrees given by Court of Appeals.

Consumer Arbitration Committee, Consumer Court, Commissioned Court, Authorized Court, General Competence, Special Power, Absolute Power, Consumer Transaction, Consumer Law, Consumer, Reversal, Objection.

I. Genel Olarak

Belirli bir davaya aynı yargı kolundaki (adlî veya idarî) ilk derece mahkemelerinden hangisinin bakacağını düzenleyen kurallara, görev veya yetki kuralları denir. Görevli mahkeme tespit edilirken, ilk önce o davada, genel mahkemelerin mi, yoksa özel mahkemelerin mi görevli olduğuna bakılır. Özel mahkemelerin görev önceliği genel mahkemenin görevinden önce gelir. Açık ve özel kanun hükmü ile özel mahkemede görüleceği belirtilmemiş olan bütün davalar genel mahkemelerin görevine girer.¹

6100 sayılı HMK'nın 1’inci maddesinde de açıkça vurgulandığı üzere (HUMK m.1, Anayasa m.142); “Mahkemelerin görevi, ancak kanunla belirlenir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenindendir.” Mahkemelerin görevi kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle görev hususu mahkemece resen nazara alınır.

Özel hukuk ilişkilerinden kaynaklanan hukukî uyuşmazlıkların çözümünde genel görevli hukuk mahkemeleri dışında, diğer (bazı) özel görevli hukuk mahkemeleri de faaliyet gösterir. Bu mahkemeler de ilk derece yargı mercileri arasında yer alır. Bu özel mahkemeler, belirli kişiler arasında çıkan uyuşmazlıklara veya belli bir çeşit uyuşmazlıklara bakmak için (özel kanunlarla) kurulmuş olan mahkemelerdir. Özel mahkemelerin baktıkları işler genel değil; özeldir, belli kişiler veya konular bakımından sınırlandırılmışlardır. Bu davaların ve işlerin dışındaki davalara ve işlere ise genel mahkemelerde bakılır. Ancak, genel mahkemelerden ayrı bir özel mahkeme bulunmayan yerlerdeki özel mahkemelerin görevine (alanına) giren işlere ise, o yerdeki genel mahkemeler tarafından özel mahkeme sıfatıyla (Örneğin; Tüketici işlemlerinde, asliye hukuk mahkemesi tarafından tüketici mahkemesi sıfatıyla) bakılır. Anayasanın 142’nci maddesi uyarınca da, özel mahkemelerin (ihtisas mahkemeleri) kuruluşu da mutlaka kanunla olması gerekir.²