Kayıp-kaçak Bedelinin İadesine İlişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararına Yansıyan Haksız Şart Anlayışının 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Karşısındaki Durumu
The Situation of the Perspective of Turkish Supreme Court Assembly of Civil Chambers to Unfair Term Related to the Refund of the Power Loss-Leakage Fee in the Context of Turkish Code of Obligations (Law no. 6098) and the Code on the Protection of the Consumer (Law no.6502)
Tuba BİRİNCİ UZUN
Bu çalışmada, kayıp-kaçak bedelinin iadesine ilişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına yansıyan haksız şart anlayışının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun karşısındaki durumu incelenmiştir.
Enerji Hukuku, Haksız Şart, Kayıp-Kaçak Bedeli, Tüketici Hukuku.
In the article, the situation of the perspective of Turkish Supreme Court Assembly of Civil Chambers to unfair term related to the refund of the power loss-leakage fee has been examined in the context of Turkish Code of Obligations (Law no. 6098) and the Code on the Protection of the Consumer (Law no.6502).
Energy Law, Unfair Term, Power Loss-Leakage Fee, Consumer Law.
I. Giriş
Elektrik faturalarına yansıtılan kayıp-kaçak bedeli bir süredir gündemi meşgul eden bir konudur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 21.5.2014 tarihli ve E. 2013/7-2454, K. 2014/679 sayılı kararında, “elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin, kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmenin hukuk devleti ve adalet düşünceleri ile bağdaşmayacağı” ifade edilmiştir. Bu karar, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca verilmiştir. Ancak bu Kanun, 7.11.2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 86’ncı maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ayrıca 1.7.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda, genel işlem koşulları ile ilgili hükümlere yer verilmiştir. Bu çalışmada Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 21.5.2014 tarihli ve E. 2013/7-2454, K. 2014/679 sayılı kararına yansıyan haksız şart anlayışının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun karşısında durumu incelenecek ve yeni kanun döneminde elektrik abonesi olan tüketicilerin kayıp-kaçak bedelinin iadesini talep edip edemeyeceği incelenecektir.
II. Kayıp-Kaçak Bedeline İlişkin Yargıtay Kararları
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 14.1.2014 tarihli ve E. 2013/15760, K. 2014/228 sayılı kararında, “Taraflar arasındaki uyuşmazlık, elektrik faturalarına yansıtılan kayıp kaçak bedelinin tüketiciden alınıp alınamayacağı hususundadır. Kayıp-kaçak miktarı, dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı göstermektedir. Başka bir deyişle, kayıp-kaçak bedeli elektrik sisteminde ortaya çıkan teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetinin kayıp-kaçak oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bir bedeldir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu elektrik faturalarında bulunacak ve ücretlendirilecek tarife unsurlarını belirleme yetkisine sahiptir. Söz konusu bedeli belirlemek üzere alınan Kurul Kararı Kurumun bir düzenleyici işlemi olarak tüm tüzel ve gerçek kişileri bağlayıcı niteliğe haizdir. Perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin tarifeleri uygulayıp uygulamama ve kayıp-kaçak bedelini tahsil edip etmeme gibi bir inisiyatifi bulunmamaktadır. Tarifelere uyma yükümlülüğünün bir gereği olarak kayıp-kaçak bedeli, perakende satış tarifesinin bir unsuru olarak faturalarda yer almaktadır. Dağıtım şirketlerinin söz konusu karara aykırılık teşkil edecek bir işlemde bulunmaları mümkün değildir. Tüketici Hakem Heyetinin kayıp kaçak bedelinin iadesine dair vermiş olduğu kararın iptal edilmesi gerekir” denilmiştir1.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 10.3.2014 tarihli ve E. 2013/19755, K. 2014/3665 sayılı kararında ise, “Davacı; elektrik faturasına yansıtılan kayıp kaçak bedeline ilişkin tüketici hakem heyeti tarafından verilen kararın iptali istemiyle eldeki davayı açmıştır ve uyuşmazlık, elektrik faturalarına yansıtılan kayıp-kaçak bedelinin tüketiciden alınıp alınamayacağı noktasındadır. Kayıp-kaçak bedeli elektrik sisteminde ortaya çıkan teknik ve teknik olmayan kaybın maliyetinin kayıp-kaçak oranları ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bir bedeldir. EPDK elektrik faturalarında bulunacak ve ücretlendirilecek tarife unsurlarını belirleme yetkisine sahiptir. Söz konusu bedeli belirlemek üzere alınan Kurul Kararı Kurumun bir düzenleyici işlemi olarak tüm tüzel ve gerçek kişileri bağlayıcı niteliktedir. Tarifelerin uygulanması, lisans sahibi şirketler bakımından yasal bir zorunluluktur. Lisans sahibi şirketler, tarifeyi değiştiremez. Tarifede yer almayan bir bedeli de tahsil edemez veya düzenlenen tarifeler kapsamında belirlenmiş bir bedeli de tahsil etmeme gibi bir davranışta bulunamazlar. Bu nedenle, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin tarifeleri uygulayıp uygulamama ve kayıp-kaçak bedelini tahsil edip etmeme gibi bir inisiyatifi bulunmamaktadır. Tarifelere uyma yükümlülüğünün bir gereği olarak kayıp-kaçak bedeli, perakende satış tarifesinin bir unsuru olarak faturalarda yer almaktadır. Perakende dağıtım şirketlerinin söz konusu karara aykırılık teşkil edecek bir işlemde bulunmaları mümkün olmadığından usulüne uygun olarak düzenlenmiş fatura ile ilgili Tüketici Hakem Heyeti Kararının iptaline ilişkin davacının talebi yönünden, davanın kabulüne karar verilmesi” gerektiği ifade edilmiştir2.
