Danıştay Kararları Işığında İptal Davalarında Menfaatin Güncel Olması

Hüseyin BİLGİN

ÖZET:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca bir idari işleme karşı iptal davası açılabilmesi için dava açanın bu idari işlemle bir menfaatinin ihlal edildiği iddiasında olması gerekmektedir. Menfaat ihlalinin ne şekilde gerçekleşeceği hususu ise Danıştay kararları ile belirlenmektedir. Danıştay kararlarında menfaat ihlalinin güncel, meşru, kişisel ve ciddi olması gerektiği vurgulanmış olup, menfaat ihlalinin aktüel (güncel) olması çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: İptal davası, menfaat ihlali, aktüel (güncel) menfaat, Danıştay, idare mahkemesi, idari işlem, 2577 sayılı Kanun, dava ehliyeti.

I. Giriş

İptal davası nın tanımına yer veren 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 08.06.2000 günlü ve 4577 sayılı Kanunla değişik 2/1-a maddesinde, iptal davaları, “idârî işlem ler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan” dava olarak ifade edilmiştir. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, idârî işlemlerin hukuka aykırı olduklarından dolayı haklarında iptal davası açılabilmesi için, anılan işlemin davacının menfaatini ihlal etmesi gerekmektedir. Burada idarenin hukuka uygunluğunu sağlama amacıyla, iptal davası açmada hak ihlali yerine, menfaat ihlali yeterli görülmüştür¹. İptal davasında menfaat ihlali koşulu getirilmesinin sebebi ise, herkese her idârî işleme karşı iptal davası açma hakkı tanınmayarak, idarelerin sürekli olarak dava tehdidi altında kalmasını engellemektir.

Menfaat unsurunun açık bir tanımını içeren yasal düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, doktrinde² ve yargı kararlarında³ “menfaat ” kavramının, iptal davasını açan davacı ile dava konusu ettiği idârî işlem arasındaki alakayı ifade ettiği ve bu alakanın meşru, ciddi⁴, kişisel⁵ ve güncel (aktüel) olması gerektiği kabul edilmektedir⁶.