Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Anonim Ortaklıkta Bağımsız Denetim Sistemi ve Kurumsal Yönetim

The Independent Audit System in Joint Stock Company and Corporate Governance

Bünyamin GÜRPINAR

Bu çalışmada Anonim Ortaklıkta bağımsız denetimin konusu, kurumsal yapısı, kapsamı, bağımsız denetçilerin seçimi, azli, bağımsız denetim süreci ve bağımsız denetçilerin hukuki sorumlulukları Türk Ticaret Kanunu’na ve ilgili mevzuata göre incelenmektedir. 6102 sayılı TTK "bağımsız denetim" kurumunu getirmiştir. Getirilen yeni sistemle birlikte, sermaye şirketleri, şirketle hiçbir organik bağı bulunmayan bağımsız denetçi ya da bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenecektir. Ayrıca AB ve ABD’deki düzenleme ve uygulama örnekleriyle kurumsal yönetim ile bağlantısı açısından bağımsız denetimin yeri değerlendirilmektedir. Sonuç olarak AB üyelik sürecindeki Türkiye açısından, Türk sermaye piyasalarının ve anonim ortaklıklarının uluslararası ölçekte rekabet edebilir bir güvenilirlik ve şeffaflık düzeyine kavuşmaları bakımından bağımsız denetimin önemi vurgulanmaktadır.

Anonim Ortaklık, Bağımsız Denetim, Kurumsal Yönetim, Türk Ticaret Kanunu.

In this work, the subject matter, institutional structure and content of independent audit in Joint Stock Companies, selection and removal of independent auditors, process of independent audit and legal responsibilities of independent auditors were studied vis-a-vis the Turkish Code of Commerce and other relevant laws and regulations and the role of independent audit from the Corporate Governance perspective was examined with regard to examples of regulation and practice in Europe and the US. Turkish Commercial Code (Code Number: 6102) brought the "independent audit" institution. With this new growing system, capital corporations will be controlled by independent auditers or independent auditer estamblishments who have no organic connections with the Corporation. It is concluded that independent audit is of extreme importance for Turkey which is on its course to membership in the European Union in order for the Turkish capital markets and joint stock companies to reach trustworthiness and transparency allowing competitiveness at an international level.

Joint Stock Company, Independent Audit, Corporate Governance, Turkish Code of Commerce.

GİRİŞ

Küreselleşmenin pozitif etkisi ile ve buna paralel olarak ekonomik hayat da dünya çapında gelişme göstermiştir. Sermayelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan ve çok büyük çaplı iktisadi faaliyetlere imkân veren anonim ortaklıklar da bu gelişmelere paralel bir büyüme kaydetmiştir. Ancak şirketlerin, dolayısıyla yönetim kurulu faaliyetlerinin denetimi bu büyümeye paralel gelişme gösterememiş, bunun neticesinde, özellikle batılı ülkelerde finansal krizlere neden olacak boyutlarda, denetim eksikliğinden kaynaklanan yolsuzluklar ve şirket iflasları dünya gündeminde sıkça kendisinden söz ettirmiştir1. Bu gelişmeler neticesinde önem kazanan kurumsal yönetim ilkeleriyle özellikle şeffaflık, sorumluluk, hesap verebilirlik gibi kriterler ön plana çıkmış, bu ilkelerin -AB müktesebatına uyumlaştırılmaya çalışılan- hukukumuza ve mevzuatımıza anonim ortaklık denetimine yansıması özellikle kendisini bağımsız denetime ilişkin düzenlemelerle göstermiştir.

Çalışmanın bir diğer amacı, TTK’da yer alan anonim ortaklığa ilişkin denetim sisteminin kurumsal yönetim açısından değerlendirilmesidir. Anonim ortaklık denetiminin bağımsız denetim sistemi temelinde kurulduğu gerçeğinden hareketle, esas olarak bu mekanizma ekseninde bir sistematik inceleme yapılmaya çalışılacaktır. Bu amaçla TTK’da yer alan anonim ortaklıklara ilişkin denetimin konusu, kapsamı, kimler tarafından yerine getirileceği, bu kişilerin seçilmesi, azli, denetim faaliyetinin icrası ve sorumluluk konularına kısaca değinilecek, bu hususlarda TTK anonim ortaklık denetim sistemi kısaca incelendikten sonra denetime ilişkin bu hükümler kurumsal yönetim ilkeleri açısından değerlendirilecektir. Şirketler topluluğuna ilişkin düzenlemeler bir kenara bırakılırsa, bu çalışmada konusu özel olmayan anonim ortaklıklara ilişkin hususlarda, ilgili olduğu nispetle özel mevzuatta yer alan hususlarda ilgili mevzuata gönderme yapmakla yetinilecektir.

TTK, kurumsal yönetim ilkelerine yönelik birçok yenilikle beraber, Türkiye’de sermaye şirketlerinin denetimi alanında da önemli düzenlemelere yer vermektedir. Örneğin bu kapsamda denetim, sadece finansal tablolarla sınırlı olmayıp, YK faaliyet raporlarının da bağımsız denetimini öngörmektedir. Ancak Kanun’un hem metninden hem de gerekçelerinden, yıllık faaliyet raporu denetiminin uluslararası denetim standartlarına uygun olarak muhasebe iç denetimleri kapsamında bir denetim olduğu söylenebilir.