Uyuşturucu Madde İhraç Suçları Kapsamında 
mahsup Uygulaması ve Non Bis in Idem Kuralı

Offsetting Within the Scope of Crimes of Exporting Narcotics and the Rule of Non Bis in Idem

Selahattin KOLCU

Çağımız devlet ve toplumlarının en büyük sorunlarından birisi, uyuşturucu kullanımının giderek artması, kullanım yaşının düşmesi ve bunun yarattığı sosyal ve toplumsal sorunlardır. Öyle ki bu sorun, toplumların uyuşmasına, gelecek nesillerin kaybolmasına, suçluluğun artmasına neden olmaktadır. Alınan tüm tedbirlere, cezaların ciddi düzeyde arttırılmasına rağmen, uyuşturucu maddelerin gerek ülke içinde imali, gerekse ithal ve ihracı ile ticareti yönündeki suçların işlenme oranı artmaktadır. Uyuşturucu maddelerin ihracı yönünden özel bir durum karşımıza çıkmaktadır; ülke dışına çıkarılan uyuşturucu madde gönderen ülke bakımından ihraç kapsamında değerlendirilirken, götürüldüğü ülke bakımından ithal kapsamındadır ve bu ülkelerde ceza yaptırımına bağlanmış olma ihtimali bulunmaktadır. Bu durumda failin aslında devam eden eylemden dolayı iki kez cezalandırılması konusu gündeme gelmektedir. Adil yargılama ilkesinin bir sonucu olan non bis in idem kuralı gereğince, kişiye aynı fiilden dolayı iki ceza verilemez. İşte bu durumu gözönüne alan ve bu suçlarda non bis in idem kuralına geçerlilik tanımayan kanun koyucu, uyuşturucu madde ihraç suçları bakımından özel bir mahsup kuralı öngörmüştür.

İhraç, Uyuşturucu Madde, Non Bis in Idem, Mahsup, Yabancı Ülke, İthal.

The increase in the usage of narcotics, the drop down in the age of narcotic users and the social problems arising from narcotics are the major problems of modern states and societies. This problem leads to the narcosis of the societies, losing of the future generations, and increase in crime rate. Despite the precautions and increased penalties, crimes of production, import, export and the trade of narcotics still continue. There is a special situation regarding the export of the narcotics because the act of sending narcotics abroad is considered as export by one country and as import by the other country and both countries may have penalties against the same action. This situation may cause to the punishment of one person for the same crime twice. The rule of non bis in idem, as a result of the fair trial principle, restrains the punishment of one person for the same action twice. Taking this situation in consideration, the legislator who does not apply the rule of non bis in idem in these crimes foresees a special offsetting rule within the scope of crimes of exporting narcotics.

Export, Narcotics, Non Bis in Idem, Offset, Foreign Country, Import.

GİRİŞ

Uyuşturucu maddeler, geçmişten günümüze insanların sağlığını ciddi bir biçimde tehdit eden bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Bu maddelerin kötüye kullanılması; bireyin sağlığı yanında, toplum sağlığına, ekonomik ve kültürel yapıya da çeşitli zararlar vermektedir. Uyuşturucu maddeler konusunda yapılan çalışmalar ve hazırlanan raporlar, bu maddeleri kullanan kişilerin sayısının son yıllarda düzenli olarak arttığını göstermektedir¹.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin yaygın olarak kullanılması, toplumun uyuşması, suçluluğun artması, kısacası sosyal ve ekonomik çöküntünün başlaması demektir. Yaygın uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımının kişi ve toplum bakımından yarattığı zarar tehlikesi ortadadır².

Alınan tüm tedbirlere, cezaların ciddi düzeyde arttırılmasına rağmen, uyuşturucu maddelerin gerek ülke içinde imali, gerekse ithal ve ihracı ile ticareti yönündeki suçların işlenme oranı artmaktadır. Uyuşturucu maddelerin ihracı yönünden özel bir durum karşımıza çıkmaktadır; ülke dışına çıkarılan uyuşturucu madde gönderen ülke bakımından ihraç kapsamında değerlendirilirken, götürüldüğü ülke bakımından ithal kapsamındadır ve bu ülkelerde ceza yaptırımına bağlanmış olma ihtimali bulunmaktadır. Bu durumda failin aslında devam eden eylemden dolayı iki kez cezalandırılması konusu gündeme gelmektedir. İşte bu çalışmamızda, uyuşturucu madde ihraç suçu ile ilgili genel bilgiler verildikten sonra, uyuşturucu maddenin ülkemizden ihraç edilmesi ve götürüldüğü ülkede ithal eyleminin yaptırıma bağlanması durumunda nasıl bir mahsup uygulaması yapılacağı meselesi değerlendirilecek ve bu arada non bis in idem kuralı irdelenecektir.