İşlem Temelinin Çökmesi Nedeniyle Sözleşmenin Sona Ermesi

Florian LOYAL


Borçlar hukukunun modernleştirilmesi çerçevesinde, işlem temelinin çökmesi nedeniyle sözleşmenin sona ermesine ilişkin AMK prg. 313/III’te yapılan düzenlemeyle birlikte kanun koyucu yalnızca, daha önceki uygulamayı kanun hükmü haline getirmek istemiştir. Ancak hüküm, esasında birkaç kararla çelişmekte ve bu durumda da oldukça yüzeysel kalmaktadır. Bu yüzden de, hukuk kurumunun amacının yardımıyla düzeltilmesi gerekmektedir.

I. AMK prg. 313’ün Kanunlaştırılmasının Nedenleri

1.1.2002 tarihinde yürürlüğe giren Borçlar Hukukunun Modernleştirilmesine İlişkin Kanun, özellikle yalnızca genel ve özel ifa engelleri hukukundaki ciddi değişiklikleri beraberinde getirmemiştir. Aynı zamanda, uzun süredir kabul edilen yazılı olmayan birkaç hukuk kurumunu kanun hükmü haline getirme amacını da taşımaktaydı. Bilhassa, sözleşme öncesi borç ilişkisinden doğan sorumluluk (culpa in contrahendo, AMK prg. 311/II), işlem temelinin çökmesi ve sürekli borç ilişkilerinde önemli sebep dolayısıyla fesih (AMK prg. 314), burada belirtilmek zorundadır. Kanun taslağının gerekçesinde, örneğin AMK prg. 313 hakkında şu söylenmektedir:

“Eğer önemli, yıllardan beri denenmiş ve muhafaza edilmiş hukuk kurumları, bir kanunlaştırma hareketi süresince göz önüne alınmazsa, bu hareketin tatmin edici olmadığı kabul edilmek zorundadır. […] Taslağın sadece zaten kabul edilen bir şeyi tekrarlamak istemesi, bu yüzden Alman Medeni Kanunu’na kabulün aksini işaret etmez”¹