Arabuluculuk Faaliyetinde Sorumluluk Sigortasının Önemi

Significance of Liability Insurance in the Mediation Law

Günümüzde sigortanın önemi tartışma götürmemektedir. Duyulan yeni ve farklı ihtiyaçların varlığı sektörü canlandırmakta, yeni riskler ve bunlara karşı yeni sigorta türlerinin ortaya çıkmasına imkan vermektedir. Nitekim bu alanlardan biri de Arabuluculuk adı verilen alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Dünyada yaygın olan bu sistem ülkemizde 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile uygulanmaya başlamıştır. Arabuluculuğun meslek olarak ortaya çıkması, diğer meslek alanlarında olduğu gibi (hekim, avukat, mimar vs.) sorumluluk sigortasının da bu tür için uygulanması fikrini doğurmuştur. Çalışmada mesleki bağlamda sorumluluk sigortasının arabuluculuk için uygulanması mukayeseli hukuk nazara alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.

Arabuluculuk, Sorumluluk Sigortası, Sigorta Hukuku, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu.

The existence of diversified risks in indiviual’s daily life and businesses’ operations place significant importance in to the insurance system. In addition to that, technological developments create new risks everyday causing the need of new types of insurances. Overall development in the field creates a ripple effect in the different systems such as dispute resolution. Alternative Dispute Resolution (ADR) -mediation- is as a significant example of these effects, implemented in our country by 6325 Mediation Civil Disputes Resolution Code. The Code enables legal professionals to act as mediators and treats mediation as a separate and different profession (ex. lawyer, doctor, arthitect etc.) from the practice of law. This classification led to the idea of need of liability insurance to the mediators. In this paper, issue of application of the liability insurance to the mediators in Turkish legal system will be explained and compared with the Austrian legal system.

Mediation, Liability Insurance, Insurance Law, Mediation in Civil Law.

GİRİŞ

6325 sayılı yasa ile hukuk sistemimize dahil olan arabuluculuk, sistemin zamanla olgunlaşması ile seri, daha az masraflı olma ve farkındalık yaratma vb. özellikleri ile daha fazla tercih nedeni olacaktır. Bunun yanında ülkemizde sigorta bilincinin gün geçtikçe artış gösterdiği somut olarak (kesilen poliçe sayılarına ilişkin veriler doğrultusunda) gözlemlenebilmektedir. Yeni ihtiyaçların doğumu, yeni risklerin varlığını beraberinde getirmekte, bu risklere karşı önlem alma adına da sigorta alanı her geçen gün gelişim kaydetmektedir. Yaşanan bu gelişmeler sigorta alanına olan ilgiyi de arttırmakta ve toplumda sigorta bilincini geliştirmektedir. Çalışmamızda sigortanın arabuluculuk mesleğindeki önemi ele alınmak istenmiş, bu durum sadece yapılan sigorta sözleşmesi ile olası risklerin meydana gelmesi neticesinde zarar görenlerin zararlarının karşılanmasıyla sınırlandırılmayarak, arabulucunun mesleki sorumluluk sigortasının varlığının, arabuluculuk faaliyetine başvurmayı düşünen taraflar açısından diğer kriterler yanında (zaman ve masraf tasarrufu, gizlilik vs) tercih edilmesinde taşıdığı önem vurgulanmıştır. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Her iki bölüm de Avusturya’da geçerli olan Hukuki Uyuşmazlıklara İlişkin Arabuluculuk Kanunu (ZivMediatG) ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) mukayesesini ihtiva etmektedir. İlk bölümde, arabuluculuğun ne olduğu, unsurları ve şartları ele alınmış, yabancı hukuk düzenlemeleri ile mukayese edilmiştir. İkinci bölümde ise, sorumluluk sigortalarının ne anlama geldiği, sorumluluk sigortasının bir türü olan ve arabuluculuk faaliyeti açısından önem arzedeceğini düşündüğümüz mesleki sorumluluk sigortalarına ilişkin genel açıklama ve akabinde de arabuluculuk sorumluluk sigortası hakkında mukayeseli hukuktaki sistem ele alınmıştır. Nihayetinde de, çalışma sonucunda vardığımız çıkarım paylaşılmaktadır.

BÖLÜM I ARABULUCULUĞUN TANIMI, UNSURLARI VE ARABULUCULUK ŞARTLARI

A. ARABULUCULUĞUN TANIMI VE UNSURLARI

Arabuluculuk, hukuk sistemi gelişen ülkelerde uygulana gelen alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biridir. Bu yöntem ile, taraflar, aralarındaki sorunun çözümünde tüm sorumluluğu üzerlerine alarak, çözümü bizzat kendileri bulmaktadır. İşte bu özellik –çözümün bizzat taraflarca kendileri tarafından bulunması- arabuluculuğu diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından farklı bir konuma taşımaktadır.

Arabuluculuk sisteminin özellikle uzun yıllardır ABD’de (1900’lü yıllardan bu yana) uygulandığını görmekteyiz. Sistemin olumlu sonuçlar vermesi, hedeflediği amaçları ortaya koyması neticesinde ABD dışında farklı ülkelerde de uygulanmasına neden olmuştur. Nitekim Amerika akabinde arabuluculuğun İngiltere’de, Fransa’da, Almanya’da ve de Kara Avrupası’nda uygulanmaya, yayılmaya başladığını görmekteyiz¹. Bahse konu ülkelerde sistemin uygulanması beraberinde yasal düzenlemeleri de getirmiştir. Çalışmamızda karşılaştırmalı hukuk olarak atıfta bulunacağımız Avusturya’da ise 2003 çıkarılan ZivMediatG² ile arabuluculuk kanunu uygulanmaya başlanmıştır³.