Tüketici Uyuşmazlıklarında İspat ve Delil

Evidence and Proof in Consumer Disputes

Önder Topal

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un yürürlüğe girmesiyle birlikte tüketici uyuşmazlıklarının kapsamı, dolayısıyla tüketici hukukunun uygulama alanı genişlemiştir. Kanun'un genel olarak amacı tüketiciyi korumaktır. Bu yüzden tüketiciyi koruyucu hükümler kanunda yer almaktadır. Bu hükümlerden bazıları da ispat yükünün belirlenmesine ilişkindir. İspat yükünün kimde olacağı yönünde Kanun tüketici lehine açık hükümlere yer vermekle beraber ispat yükü altında bulunan tarafın hangi delilleri kullanacağı konusunda açık bir belirleme yapmamıştır. Bir başka ifadeyle uygulamada oldukça sık karşılaşılan tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin olarak Kanun'da, özellikle tüketici hakem heyetlerinde kullanılacak deliller konusunda açık bir belirleme yapılmamıştır.

Bu çerçevede çalışmamızda öncelikli olarak tüketici uyuşmazlıklarında ispat yüküne ilişkin açıklamalara, daha sonra da tüketici uyuşmazlıklarında hangi delillerin kullanılabileceğine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

İspat, İspat Yükü, Tüketici Hakem Heyeti, Delil, Tüketici Mahkemesi.

With entry into force Consumer Protection Code (Law no 6502), the scope of consumer disputes and the application of consumer law has expanded. The aim of the Code is to protect consumer. Therefore, The provisions which protect consumer take part in the code. Some of this provisions relate to determinate of burden of proof. The code gives place to clear provisions in favour of consumer, but not assign clear provisions about that party under the burden of proof will use which proof. In other words, in consumer law which have got wide scope of application, a clear determination have not been carried out especially about proofs which will be used in the consumer arbitration commitee.

In that respect, in that article is primarily given place to explanation relating to burden of proof in consumer disputes, then which proof is used in consumer disputes.

Proof, Burden of Proof, Consumer Arbitration Commite, Evidence, Consumer Court.

GİRİŞ

Tüketici uyuşmazlıklarında ispat yükünün kimde olduğu ve ispat yükü altında bulunan tarafın iddiasını hangi delillerle ispat edeceği konusu büyük önem arz eder. Zira 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun (TKHK)'la tüketici hukuku ve bu çerçevede ispat hukuku geniş bir uygulama alanı bulan bulmuştur.

Tüketici uyuşmazlıklarında ispat yükünün kimde olacağına ilişkin bir belirlemede bulunmadan önce genel olarak ispat kavramının, ispatın konusunun ve ispat yükünün anlatılmasının; bu genel açıklamalardan sonra ise tüketici uyuşmazlıklarında ispat yükünün kimde olacağına ilişkin olarak TKHK'nın ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)'nun hükümleri çerçevesinde belirlemelerde bulunmanın yararlı olacağı kanaatindeyiz.

Tüketici uyuşmazlıklarında ispat yükünün kimde olacağına ilişkin belirleme yapıldıktan sonra ise ispat yükü altında bulunan tarafın, iddiasını ispat ederken hangi ispat araçlarını (delilleri) kullanabileceği çalışmamız açısından önemlidir. Bu önemine binaen tüketici uyuşmazlıklarında kullanılabilecek deliller konusu, tüketici uyuşmazlıklarını çözmekle görevli merciler bazında ayrımlara tabi tutularak; tüketici hakem heyetlerinde kullanılabilecek deliller ve tüketici mahkemesinde kullanılabilecek deliller şeklinde ikili bir ayrım yapılabilir.