Telekomünikasyon Hizmetlerine İlişkin Yetkilendirme Usûllerinin GSM Operatörleri Özelinde İncelenmesi

Analiysing the Forms of Authorization Regarding Telecommunication Services Specific to GSM Operators

Sezin Öztoprak

1980’li yıllara kadar genellikle devlet tekelinde bulunan telekomünikasyon hizmetleri, bu tarihten sonra yoğun şekilde liberal politikaların etkisinde kalmıştır. Özel sektörün bu alandaki faaliyetlerinin yoğunlaşmasının doğal sonucu olarak, ulusal ve bölgesel mevzuat değişiklikleri yapılmıştır.

Benzer gelişmelerin yaşandığı ülkemizde, telekomünikasyon hizmetlerinin özel sektör tarafından yerine getirilme usûlleri yeniden düzenlenmiştir.

Bu çalışmada, telekomünikasyon hizmetlerinde geçerli olan yetkilendirme usûllerinin GSM operatörleri açısından ne şekilde uygulanıyor olduğu, 406 sayılı Kanun ve 5809 sayılı Kanun hükümlerinin ışığı altında incelenecektir.

Telekomünikasyon, Serbestleşme, Evrensel Hizmet, GSM Operatörleri, İmtiyaz Sözleşmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Tahkim.

Telecommunication services on which there was usually state monopoly until 1980s, after subject date, have been under the influence liberal policies. As a natural consequence of rising private sector investments in that area, national and regional legislative amendments have occured.

In our country in which similar developments have occured, the forms of providing telecommunication services by private sector have been reorganised.

In this study, the forms of authorization being in force about telecommunication services from the point of GSM operators will be analiysed in the light of the laws numbered 406 and 5809.

Telecommunication, Liberalisation, Universal Service, GSM Operators, Concession Agreement, Information and Communication Technologies Authority, Arbitration.

GİRİŞ**

Telekomünikasyona ilişkin hizmetlerdeki yetkilendirme usûllerinin, genel olarak 1980’lerde başlayan serbestleşme hareketleri sonucu rekabetin artması ve tüm dünyaya egemen olan evrensel hizmet anlayışının gelişmesiyle şekillenmiş olduğu görülse de, ülkemiz açısından bu alandaki yetkilendirmeler aslında çok daha eski tarihlerde başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1911 yılında American Western Elektrik Şirketi’ne 30 yıllık imtiyaz verilerek kurulmuş olan Dersaâdet Telefon Anonim Şirketi, ülkemiz tarihinde telekomünikasyona ilişkin özel sektör hizmetleri alanında ilk teşkil etmektedir.

1911’den bugüne, teknolojinin hızla gelişmesi sonucu oluşan yeni durumda telekomünikasyon sektöründe çok farklı şekillerde tezahür eden faaliyetlerle karşılaşılmıştır. Bu çalışmanın ana konusunu oluşturan GSM operatörlerinin verdikleri hizmetler, her geçen gün daha da gelişen, hemen herkesin günlük hayatında sıklıkla almakta olduğu hizmetler arasında yer almaktadır. GSM operatörlerinin kamu hizmeti niteliği taşıyan söz konusu hizmetleri verebilmelerinin ön koşulu ise, idare tarafından yetkilendirilmiş olmalarıdır.

Çalışmanın birinci bölümünde; telekomünikasyon alanındaki hizmetlerin ülkemizdeki ve karşılaştırmalı hukuktaki gelişimi ve değişimi sektöre hâkim olan evrensel hizmet anlayışı dikkate alınmak suretiyle incelenecek olup, telekomünikasyona ilişkin hizmetlerin kamu hizmeti niteliği üzerinde durulacaktır. Çalışmanın bu kısmında, söz konusu kavramlara yer verilmesinin nedeni, ülkemizdeki telekomünikasyon mevzuatının temelini bu kavramların oluşturmasıdır.