Küreselleşmenin İnsan Hakları Üzerindeki Etkileri

The Effects of Globalization on Human Rights

Tacettin Çalık

İkinci Dünya Savaşından sonra dünyada, teknolojik gelişmelerin de etkisiyle, özellikle sosyal, ekonomik ve siyasi alanlarda büyük bir dönüşüm yaşanmıştır. Yaşanan bu çok boyutlu dönüşüme "küreselleşme" adı verilmektedir. Küreselleşme, toplum içerisinde yaşayan insanların yaşam tarzları, devletlerin ekonomileri, politikaları ve diğer devletlerle olan ilişkileri gibi pek çok dinamiği etkilemiştir. Küreselleşmenin çağımızın en popüler kavramlarından biri olan insan hakları üzerinde de olumlu ve olumsuz etkileri bulunmaktadır. Küreselleşmenin önemli aktörlerinden olan ve dünya üzerindeki barış ve güvenliği sağlamayı amaçlayan Birleşmiş Milletler örgütü, insan haklarının korunmasının dünya barışının ve güvenliğinin korunması bakımından önemli bir yere sahip olduğunu görmüş ve insan haklarının korunması ve gelişmesi için çaba göstermiştir. İnsan haklarının korunmasında ve geliştirilmesinde Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı gibi birçok uluslarüstü örgüt de etkili rol oynamıştır. Fakat kimi zaman insan hakları küreselleşmenin aktörleri tarafından, kendi çıkarları doğrultusunda kötüye kullanılmıştır. Küreselleşme, kişisel hak ve özgürlükler ile siyasi haklar bakımından olumlu, sosyal ve ekonomik haklar üzerinde olumsuz bir etkiye neden olmuştur.

Küreselleşme, Küreselleşmenin Sosyal Boyutu, Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu, Küreselleşmenin Siyasi Boyutu, İnsan Hakları, Sosyal ve Ekonomik Haklar.

After the 2. World War, with the effect of developement in technology, a large scale transformation has been experienced especially in social, economical and political field in the world. The experienced multidimensional transformation is named as "globalization". Globalisation has affected a lot of dynamics such as lifestyles of people in society and economics, politics and relation with other countries of states. Globalisation has had some pozitive and negative effects on human rights which is a popular concept in this era.

Globalisation, The Social Dimension of Globalisation, The Economic Dimension of Globalisation, The Political Dimension of Globalisation, Human Rights, Social And Economic Rights.

I. GİRİŞ

Gün geçtikçe dünya büyük bir değişime uğramaktadır. Bu değişimin en önemi sebebi, insanlığın bilgiye duyduğu açlıktır. İlk çağlardan beri bilim insanları, yeni şeyler keşfetmekte ve bunları insanlığa sunmaktadır. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında bu keşifler hızlanmış; insanlık adına yeni bir terim üretilmiş ve buna da “teknoloji” denmiştir. Teknolojik gelişmelerin insanlar üzerindeki etkisi ise, iletişim araçlarında ortaya çıkan gelişmelerde kendisini göstermiştir. İnsanlar artık birbirleriyle çok rahat bir şekilde iletişim kurabilir, birbirlerinden haberdar olabilir hale gelmiştir. Yaşanan bu gelişmeler yalnızca insanları etkilemekle kalmamış, aynı zamanda dünya düzeni üzerinde de büyük değişimlere ve dönüşümlere neden olmuştur. Bu değişim ve dönüşümler “küreselleşme, globalleşme, glokalleşme” gibi isimlerle ifade edilmiştir.

Küreselleşme çok yönlü ve geniş bir kavram olmakla birlikte, üzerinde uzlaşılan kesin bir tanımı yoktur. Küreselleşmenin tanımı bakımından en önemli uzlaşı, küreselleşmenin çok boyutlu bir kavram olduğu ve pek çok alanı etkilediği noktasındadır. Tanım yapma çabasında olan herkes, özellikle kendi ilgi alanından yola çıkmakta, o yönünü ön plana çıkarmakta ve sonuçta diğer alanlarla bağlantısına değinmektedir. Bu bağlamda çalışmada, küreselleşmenin tarihi gelişimi ve üç temel boyutu üzerinde durulacaktır. Bunun yanında küreselleşmenin, insan hakları üzerindeki etkilerine değinilecektir.

II. KÜRESELLEŞME

“Küreselleşme”, üzerinde yoğun tartışmalar yaşanan ve belli sınırları olmayan bir kavramdır. Bu kavrama ilişkin bir tanıma ulaşmaya çalışan herkes, kavrama kendi ilgi alanına göre bir anlam yüklemeye çalışmaktadır. Sosyal bilimciler sosyal ve kültürel yönünü ön plana çıkartarak, iktisatçılar ekonomik ve ticari anlamda dünyayı ve insanları nasıl etkilediği noktasını vurgulayarak, siyaset bilimciler devletlerin ve hükümetlerin üzerindeki etkileri ele alarak ve hukukçular da insan hakları ve hukuk sistemleri üzerindeki etkilerini göz önünde bulundurarak bir tanım yapmaktadır. Bu durum, küreselleşmenin çok boyutluluğunu da gözler önüne sermektedir.