Vergi İcra Hukukunda Haciz Ve Elektronik Haciz Uygulamaları, Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Hatice YURTSEVER
Kamusal hizmetlerin topluma fayda sağlaması ve süreklilik göstermesi zorunluluğundan dolayı, kamu alacaklarının tahsilatının vadesinde yapılması son derece önemlidir. Ülkemizde kamu alacakları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a (AATUHK) göre tahsil edilmektedir. Bu kanun, kamu alacaklarının tahsilini güvence altına alan tedbirler ile cebren tahsil yöntemlerini içermektedir.
Kamu alacaklarının cebren tahsil yöntemlerinden en etkili olanı haciz yolu ile takiptir. Haciz, borçlunun mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince saptanan borçlu veya üçüncü kişilerin elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından kamu alacağına yetecek miktarının tahsil dairesince el konulmasıdır (6183 sayılı AATUHK 62. md.). 2009 yılında uygulamaya konulan elektronik haciz (e-haciz) uygulaması ise, iş gücü ve zamandan tasarruf edilmesi maksadıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilmiştir.
Çalışmada Türk Vergi Hukuku’nda haciz ve elektronik haciz uygulamasına yer verilecektir. Bu bağlamda haciz kavramı ve hukuki niteliği, Türkiye’de kamu alacaklarının tahsilatında haciz ve e-haciz uygulamalarında yaşanan sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri sunulmaya çalışılacaktır.
Vergi Hukuku, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK), Haciz, Elektronik Haciz.
Due to the necessity of public services’ stability and social benefits, proceeds of public claims at maturity is crucial. Public claims are subject to THE LAW ON THE COLLECTION PROCEDURE OF PUBLIC CLAIMS (AATUHK) NO.6183 in Turkey. This law consists of forcible collection practices and measures to guarantee the collection of public claims.
The most effective forcible collection practice is proceedings levied by garnishment. Garnishment which is proceeded by the collection agency is a seizure of a debt owner’s claims and rights on assests and properties shown on property declaration or those detected by the collection agency held by himself or third parties (AATUHK NR.6183 Article 62). The electronic garnishment application (e-garnishment) was introduced in 2009 and has been improved by Revenue Administration in order to save time and labour.
In this study, garnishment and electronic garnishment application in Turkish Tax Law will be included. In this context, the concept of garnishment and its legal character, garnishment on the collection of public claims, issues on e-garnishment application and with solutions suggestions will be presented.
Tax Law, The Law on the Collection Procedure of Public Claims, Garnishment, Electronic Garnishment.
GİRİŞ
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK) temel olarak, kamu alacağının tahsilini güvence altına alan tedbirler ile kesinleşmiş kamu alacaklarının normal yollarla ödenmemesi dolayısıyla zorla tahsil edilebilme yöntemlerini içermektedir.
Kamu alacaklarının süratle tahsili, takip masraflarının (posta, kırtasiye v.b.) ve idare ile ilgili kurumların iş yükünün azaltılması, zaman tasarrufu sağlanması ve haciz uygulamalarının elektronik ortamda yapılması amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından elektronik haciz (E-haciz) projesi geliştirilmiştir. 5479 sayılı Kanunla 6183 sayılı AATUHK’un 79. maddesinde yapılan değişiklik ile üçüncü kişiler nezdindeki varlıkların elektronik ortamda haczine imkan veren yasal düzenleme yapılmıştır.
Bu çerçevede çalışmada haciz kavramı ve hukuki niteliğine, Türkiye’deki haciz uygulamasında uyulması gereken kurallara, hacizden doğan istihkak iddialarına, menkul ve gayrimenkul malların haczi ve satışına, kamu alacaklarının tahsilatında elektronik haciz (e-haciz) uygulamasına, e-haciz uygulamasının olumlu yönlerine, e-haciz uygulamasında yaşanan sıkıntılara ve önerilen çözüm yollarına ilişkin değerlendirmelere değinilecektir.
