Özel Kurumlar: Afet Durumlarına Hazır Olma, Karşılık Verme ve Yıkım Onarımında Önemli Ortaklar
Hande ULUTÜRK
I. Giriş
İşletmeler, afet durumlarına hazır olma, karşılık verme ve iyileşme süreçlerine dâhil olurlar ve bunun belirli bir sebebi vardır – bu, iyi bir iş becerisidir. Fakat aynı zamanda, işletmelerin bu süreçlerde yer almaları, toplumlar bakımından da anlam ifade eder. Afet meydana geldikten sonra, yiyecek, yakacak ve yeniden yapılanma çabaları için gerekli diğer ihtiyaçların karşılanması adına, ilk perakendeciler dükkânlarını açana kadar, toplumlar çoğunlukla felç olmuş durumdadırlar. Böyle zamanlarda perakendeciler, insanların dertlerini paylaşmak ve umut bulmak üzere bir araya geldikleri yerel toplanma yerleri görevi de görürler.
Her ne kadar Katrina kasırgasından önce de işletmeler afet hazırlıklılığı ve afete cevap verme süreçlerine dâhil idiler ise de, ABD hükümetinin Katrina kasırgası afetine cevap vermekteki başarısızlığı, hem hükümetin hem de işletmelerin bu konudaki rollerini sorgulamaları bakımından bir dönüm noktası oldu. Katrina sonrası afet planlamasında Amerikan modeli, kamu-özel ortaklıkları şeklinde oluştu ve bu model dünyada da yaygınlaşmaya başladı.
Afet planlamasında kamu-özel ortaklığının birçok örneği vardır. Bu makalede bu örneklerden ikisi üzerinde durulacak ve örnek kurumların, ülkenin afet hazırlıklılığı stratejisine katkıları açıklanacaktır. Bu makale, beş bölümden oluşacaktır. İlk bölümde Amerikan afet durumlarına hazır olma ve cevap verme planlarının hukuki çerçevesi kısaca aktarılacak ve bu konuda özel kurumların rollerinin gelişimi anlatılacaktır. İkinci bölüm, bir gelişim perakendecisi ve temel Amerikan kurumları için tipik hale gelen büyük planlama ve afetlere cevap verme sürecinin bir örneği olarak The Home Depot’u konu alacaktır. Üçüncü bölümde, İstanbul’un deprem riski ve şehrin afet hazırlıklılığı çabaları açıklanacaktır. Dördüncü bölümde, bir gayrimenkul imarcısı olarak Teknik Yapı örneği üzerinden şehrin proaktif afet hazırlıklılığı çabaları ve kamu-özel ortaklıklarına dayanılması anlatılacaktır. Son olarak ise, afet durumlarına hazırlıklı olma ve cevap verme süreçleri için daha büyük ölçüde kamu-özel işbirliği gerekliliğine işaret edilecektir.
