Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Sigorta Acenteleri Açısından Portföy Tazminatı

Portfolio Compensation Concerning Insurance Agencies

Bünyamin GÜRPINAR

Sigorta acentelerinin tek görevi sigorta poliçesi satmak olmayıp, bundan çok daha fazla role sahiptirler. İyi bir sigorta acentesi müşterileri bilgilendirmeli, onların ihtiyacına uygun sigortayı yaptırmak hususunda motive etmeli, hasar gerçekleşmeden önce ve sonra bazı hizmetleri yerine getirmeli ve sigorta şirketine müşteri kazandırırken doğru değerlendirme yapmalıdır. Bu nedenle bir sigorta poliçesinin pazarlanmasında, diğer herhangi bir mal veya hizmetin satımına oranla, nitelikli, ikna yeteneği yüksek kişilerin aracı kılınmasına ihtiyaç vardır.

Sigorta acenteleri sigorta şirketlerinin dış dünya ile temasını sağlayarak poliçe pazarladıkları için, zaman içinde bir müşteri portföyü oluşur ve bu portföyün sigorta şirketi veya acenteden hangisine ait olacağı önemli bir hukuksal sorundur. Çünkü sigorta şirketi ile acentesi arasındaki sözleşmenin sona ermesiyle acentenin oluşturduğu müşteri çevresi işletmeye devredilecek olup; işletme, bu müşteri çevresinden kazanç sağlamaya devam edecektir. Portföy tazminatı, acentenin sözleşmenin sona ermesiyle uğrayacağı kayıp ile işletmenin müşteri çevresinden sağlayacağı kazancın dengelenmesi, bir diğer deyişle, acentenin sözleşmenin sona ermesi nedeniyle uğramış olduğu maddi kaybın giderilmesi amacıyla, işletmenin acenteye ödeyeceği tazminattır.

Müşteri Portföyü, Portföy Tazminatı, Sigorta Acentesi, Müşteri, Sigorta Şirketi.

Many people assume that the sole duty of an insurance agent is to sell insurance policies. In fact, the role requires much more. A good insurance agent should be able to inform clients, motivate them to take a specified course of action, render certain services before and after the losses, and exercise judgement in selecting clients for the insurance company. By this way, marketing of an insurance policy – in comparison with any sale of goods and services – needs the person who is qualified and has ability to convince the people to mediate.

Insurance agents, prepare policy with the contacting insurance company to the foreing world. Because of this a customer’s portfolio come into being in the length of time and it’s a legal guestion that it belongs which one of it, insurnce company or agents. Because; by the termination of the agreement, the customer portfolio created by the agent will be transferred to the enterprise and the enterprise will continue to gain income upon such customers. On the other hand, the agent’s right of claiming remuneration related to the agreements to be executed with such customers will expire upon the termination of the agency agreement. Portfolio compensation is the compensation to be paid by the enterprise to the agent in order to balance the loss of the agent due to the termination of the agreement and the income to be obtained by the enterprise upon the customers of the agent; in other words, to compensate the financial loss of the agent due to the termination of the agreement.

Customer Portfolio, Portfolio Compensation, Insurance Agent, Client, Insurance Company.

1. SİGORTA ACENTELERİNİN İŞLEVİ VE HUKUKSAL STATÜSÜ

Sigortacılık işlemlerinin özelliği sebebiyle sigorta şirketleri, genellikle geniş kitlelere ulaşmayı ve bireylerle daha sıcak ilişkiler kurmayı amaçlarlar1. Bireylere ulaşmak yanında, aslında somut olmayan ve belki de hiç gerçekleşmeyecek olan bir riskten2 korunmak konusunda onları ikna etmeyi, sigortanın faydalarına inandırmayı gerektirir. Bu nedenle bir sigorta poliçesinin satımında, diğer herhangi bir mal veya hizmetin satımına oranla, daha nitelikli, ikna yeteneği yüksek kişilerin aracı kılınmasına ihtiyaç vardır. Sigortacılıkta, piyasa, fonksiyonunu eksiksiz şekilde yerine getirebilmiş olsaydı hukuk, sigorta işlemlerinin düzenlenmesinde daha az bir role sahip olabilirdi. Zira bu durumda sigorta tüketicileri tam olarak ne istediklerini ve kendilerine önerilenin ne olduğunu bilecekler, sigortacı da sigorta himayesinden doğan yükümlülüklerini bilecekti. Böylece sigorta sözleşmelerinde taraflardan herhangi biri üzerinde bir olumsuz etki veya yük kalmazdı. Ancak bilindiği üzere tam fonksiyonel piyasa idealini gerçek hayatta başarmak mümkün değildir3.

Sigorta uygulamaları açısından tarafları, özellikle acenteyi etkileyen en önemli faktör bilgi yetersizliğidir. Sigortacılık ürünleri tam enformasyonun oluşmadığı bir ortamda alınıp-satılır. Bu nedenle fiyatlar (primler ve tazminatlar) optimum düzeye göre çok farklılık gösterebilir. Bu nedenle, bilgi ve bilgilendirme sorununa sigortacılık sektörü çok duyarlıdır. Zira bir sigorta poliçesinin satımı anında, ilgili sigorta ürününün maliyeti, sigorta sağlayıcısı (sigortacı) tarafından tam olarak bilinememektedir. Ayrıca sigortalının karşılaşabileceği muhtemel risk düzeyini etkileyebilecek faktörler hakkında sigortacı ve sigortalının olaya uygulanabilecek bilgi düzeyleri arasında da bir dengesizlik söz konusudur. Sonuçta sigortacılıkta bilgi eksikliği potansiyel iki yıkıcı etkiye sahiptir. Birincisi yanlış seçim, diğeri ise sigortacılık anlamında ahlaki zafiyetlerin ortaya çıkabilme eğilimidir4.

Sigortacılık işlemlerinin kendine özgü niteliği, başka bir anlatımla sözleşme öncesi müzakere, ikna ve hazırlık çalışmalarından başlayarak riskin gerçekleşip tazminat ödemelerinin yapılmasının söz konusu olacağı zamana kadar, takip gerektiren, dikkatli ve ihtiyatlı bir sürecin işletilmesi kaçınılmazdır. Sigorta şirketlerinin kendi kurumları ve şubeleri aracılığı ile bütün bu süreci takip edip sonuçlandırmaları hem çok maliyetli olmakta, hem de sigortanın amacı açısından istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilmektedir. Sigorta şirketinin bünyesine uygun olarak oluşturduğu bazı servisler (istatistik, aktüerya, poliçe, reasürans, hukuk, teftiş servisleri gibi) iç teşkilatı oluşturur ve bu teşkilat anılan işlevleri yerine getirmek için yeterli değildir. Bu nedenle sigorta şirketleri prim üretimlerini artırabilmek ve gerçekleşen hasarları zamanında karşılayabilmek için dış teşkilat kurarlar. Dış teşkilat sigorta aracıları sayesinde oluşturulabilir.5