6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Işığında Koşula Bağlı Kira Sözleşmelerinin Geçerliliği Sorunu

The Validity of the Condictive Lease Contracts Acoording to 6098 n. Turkish Law of Obligations

A. Hulki CİHAN

Bu çalışmada koşula bağlı kira sözleşmelerinin geçerliliği incelenmektedir. Bu bağlamda önce, koşul kavramı ve koşulun türleri kısaca açıklanmıştır. Bundan sonra ise, geciktirici koşula bağlı kira sözleşmelerinin kurulabilmesine 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda bir engel olup olmadığı irdelenmiş, bu aşamadan sonra da geciktirici koşula bağlı kira sözleşmelerinin kurulmasından sonra, hangi hallerde geciktirici koşulun, kira sözleşmesinin geçersizliğine yol açacağı belirlenmiştir. Bozucu koşul ya da olgu halinde de, yine 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda, bozucu koşula ya da olguya bağlı bir kira sözleşmesinin kurulmasını engelleyici hükmün varlığı araştırılmıştır. Bu türden engelleyici hükmün varlığı tespit edildikten sonra da, bozucu koşul ya da olguya bağlı olarak kurulan kira sözleşmelerinin geçersizliği ve geçersizliğinin türü üzerinde durulmuştur. Ayrıca, uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir durum olan bozucu koşula ya da olguya bağlı kira sözleşmesi kurulması halinin 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu madde 354’de düzenlenen ve tahliye sebeplerinin sınırlılığı kuralı olarak anılan emredici hükmün varlığı karşısındaki akıbeti incelenmiştir. Bu durumun içinde de, bazı istisnai durumlar mevcuttur ve bu durumlar için kira sözleşmesinin bozucu koşul ya da olguya bağlanarak sona ermesi yönünden tarafların nitelemelerine bakılmaz. Bu durumda emredici hükmün varlığı gözetilerek, tarafların ortak iradeleri esas alınır.

Kira Sözleşmesi, Geciktirici Koşul, Bozucu Koşul, Tahliye Sebeplerinin Sınırlılığı, Geçersizlik.

This paper examines the validity of the conditional lease contract. In this present context, the terms and concepts are briefly described type of condition. After that, can be the establishment of retardant conditional lease agreement 6098 numbered Turkish Code Of Obligations debt were investigated whether an obstacle to the Code, after the establishment of the then-retardant conditional lease agreements of this phase, in which case the delay condition is determined to lead to the invalidity of the lease. In the form of disruptive circumstances or cases, however, the Turkish Code of Obligations Act No. 6098, racking condition or existence of the barrier to the establishment of a lease provision depending on the case was investigated. After detecting the presence of inhibitors in the provision of this kind, focused on the disruptive condition or type of invalidity and enforceability of the lease agreement established depending on the case. Moreover, in practice often disruptive, which encountered a status condition or establishment due to lease cases state of 6098 numbered Turkish Code of Obligations Article 354 in organized and known as the limitation of the rules of evacuation reason commanding presence against the fate of the provision was examined. This is also in the case, there are some exceptions to this case and can not be viewed in terms of the lease agreement for disruptive or qualification of the parties towards the end connected to the case. In this case, considering the presence of a mandatory provision, the common will of the parties will prevail.

Lease Contract, Reterdant Condition, Disruptive Condition, Limitation of the Discharge Causes.

GİRİŞ

I. KOŞUL KAVRAMI VE 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN AYRIM SİSTEMATİĞİ

Koşul, tarafların ileride gerçekleşip gerçekleşmemesine sonuç bağladıkları şüpheli olaydır¹. O halde, gelecekte meydana gelmesi muhtemel olaya koşul, buna bağlı işleme de koşula bağlı işlem denir².

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda (TBK) madde (m) 170-176 arasında koşullar düzenlenmiştir. TBK’daki bu düzenlemenin geciktirici koşul – bozucu koşul ayrımı esas alınarak yapıldığı gözlemlenmektedir³.

II. KOŞULUN KİRA SÖZLEŞMELERİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

6098 s.Türk Borçlar Kanunu’nda kira sözleşmesinin geciktirici koşula bağlı olarak kurulabilmesini engelleyen bir hüküm yoktur⁴. Geciktirici koşula bağlanmış kira sözleşmeleri özellikle henüz inşaat halindeki taşınmazların kiralanmasında söz konusu olur.