Türk ve Alman Ceza Muhakemesi Hukukunda İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin İncelenmesi

Inspection of Documents Including the State Secret in Turkish and German Criminal Procedure Law

Semih Yumak

Sır kelimesi her daim çekiciliğini muhafaza etmiştir. Hukuk sistemlerinde sınıflandırmaya bağlı olarak; ticari sır, bankacılık sırrı, meslek sırrı, özel hayatın gizliliği içerisinde kişisel sır ve devlet sırrı gibi çeşitli sırlar gündeme gelmektedir. Çalışmamızda devlet sırrı niteliğindeki belgelerin hangi şartlarda ve ne ölçüde ceza mahkemelerince incelenebileceği, Türk ve Alman ceza muhakemesi hukuku ışığında anlatılmaya çalışılacaktır.

Sır, Devlet Sırrı, İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgeler, Ceza Mahkemesi.

The word secret has always drawn attention. This term faced as trade secret, banking secrecy, professional secret, personal secrecy relating to the right to privacy and state secret in the categorization of legal systems. In this paper, it will be examined that in which conditions and to what extend the documents including the state secrets can be investigated in criminal courts in consideration of Turkish and German criminal procedure law.

Secret, State Secret, Stata Secret Documents, Criminal Court.

§ GİRİŞ

Kurumsallaşmış bir örgüt olan devletin vazifeleri zamanla genişlemiş; devlet bu genişleme ile birlikte birçok faaliyet alanını içerisinde barındırır olmuştur.

Devletler günümüzde icra ettikleri görevleri neticesinde elde ettiği bilgileri Milli güvenlik, Milli savunma, anayasal düzen, dış ilişkiler gibi gerekçelerle paylaşmamaktadırlar. Sır kavramına büründürülüp paylaşılmayan bu bilgilerin ceza yargılamasındaki akıbeti zaman içerisinde gündeme geldiğinde çok çeşitli düzenlemelerin ortaya çıktığı görülmüştür. Devlet sırrı niteliğine bürünmüş bilgi ve belgelerin incelenmesi hususundaki düzenlemelerin önemi, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin «insan hakları ihlallerine yol açmadan şüphe götürmeyecek şekilde ortaya çıkarılmasının» en önemli amaç¹ olduğu göz önüne alındığında ortaya çıkmaktadır.

Kıt'a Avrupası'nda ceza yargılamasının süreç içerisinde «sav-savunma-yargı»nın birbirini etkileyen (diyalektik) bir faaliyet olarak algılandığı görülmüştür.² Türk Kanun koyucusu bu gelişmeyi takip ederek 4.12.2004 yılında kabul ettiği 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda kendine özgü bir sistem ortaya koymaya çalışmıştır. Devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelerin incelenmesi hususu da ıslah edilen bu sistem içerisinde yeniden kaleme alınmıştır. İnceleme konusu yapılan bu konu ayrıca karşılaştırmalı hukuk açısından Türk ceza yargılamasının mehaz kanunu niteliğini taşıyan Alman Ceza Muhakemesi uygulaması ve öğretisi ışığında açıklanmaya çalışılacaktır.³