Tapuya Kayıtlı Taşınmazlarda Olağanüstü Zamanaşımıyla Mülkiyetin Kazanılması ve Anayasa Mahkemesi Kararı Sonrası Hukuki Durum

Extraordinary Usucaption of Registered Immovable Property and the Legal Situation After the Constitutional Court’s Recent Decision

Saliha Sarı Çiftçi

Türk hukuk sisteminde taşınmaz mülkiyeti kural olarak tescille kazanılsa da taşınmaz mülkiyetinin tescilsiz kazanıldığı hallerde mevcuttur. Bazı şartların da birleşmesiyle bir taşınmaz üzerindeki zilyetliğin uzun süre devam etmesi sonucu taşınmaz mülkiyetinin iktisap edilmesi mümkündür. Bu durum mevzuatımızda Türk Medeni Kanunu (TMK) 713 ve Kadastro Kanunu (KK) 13/B-c, 14/I ve 17/I’de düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesine götürülen bir karar sonucu TMK 713 ve KK 13/B-c hükümleri değişikliğe uğramıştır. Bu makalede öğretideki farklı yaklaşımlar ve Yargıtay kararları ışığında olağanüstü zamanaşımıyla mülkiyetin kazanılmasına kısaca değinilip Anayasa Mahkemesi kararı, karardan sonra ortaya çıkan hukuki durum ve iptal kararının zamanaşımı işlemekte olan taşınmazlara etkisi incelenmiştir.

Tapuya Kayıtlı Taşınmaz, Zilyetlik, Olağanüstü Zamanaşımı, Kazandırıcı Zamanaşımı, Gaiplik, Malik, Mülkiyet.

As a rule, immovable properties in the Turkish legal system are acquired by official registery, but also there are some situations which these properties can be acquired without registration. With the combination of certain conditions, as a result of long-continued possession on a property, acquisition of immovable property is possible. In our legislation, this situation is regulated in the Turkish Civil Law (TCL) 713 and Cadastre Law (CL) 13/B-c, 14 / I and 17 / I. As a result of a decision of the Constitutional Court, the provisions of TCL 713 and CL 13/B-c were amended. In this article, acquisition of property with extraordinary prescription is briefly mentioned in the light of the different approaches of doctrine and Supreme Court decisions. The decision of the Constitutional Court, the legal situation after the decision, and the effect of the decision on the immovable properties that handle prescribing were investigated.

Registered Immovables, Possession, Extraordinary Usucaption Acquisitive Prescription, Absence, Owner, Property.

GİRİŞ

Hukukumuzda taşınmaz mülkiyeti kural olarak tescille kazanılsa da taşınmaz mülkiyetinin tescilsiz kazanıldığı haller de mevcuttur¹. Bazı şartlarda zamanın geçmesiyle mülkiyetin kazanılması mümkün olabilmektedir, bu durum tescilsiz kazanım hallerinden birini oluşturmaktadır. Hatta kanunlarda tapulu dahi olsa bazı şartlar altında zilyetlikle taşınmaz mülkiyeti kazanılabilmektedir. Oysa hukukun genel ilkelerinden birisi mülkiyet hakkının zamanaşımı veya hak düşürücü süreye bağlı olmamasıdır. Kanun koyucunun bu hükümleri koymasındaki amacı uzun süre devam eden hukuka aykırı bir durumun sonsuza kadar güvensizlik içinde ve askıda bırakılmaması², hukuk düzenine uygun hale getirilmesi ve sahibi tarafından uzun süre yararlanılmayan bir taşınmaz üzerinde, eylemli olarak sahibiymiş gibi ilgilenen kimseye mülkiyet hakkı tanınmasıdır³. Kazandırıcı zamanaşımıyla mülkiyetin kazanılmasını sağlayan hükümler; Türk Medeni Kanunu (TMK) 713 ve Kadastro Kanunu (KK) 13/B-c, 14/I ve 17/I’dir.

Aşağıda daha ayrıntılı açıklanacağı üzere TMK 713 ve KK 13/B-c’deki hükümlerde eskiden “yirmi yıl önce ölmüş veya gaipliğine hüküm verilmiş” ifadesi bulunurken itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne götürülen bir dava sonucunda “ölmüş” ifadesi Anayasa’ya aykırı bulunmuş ve iptal edilmiştir⁴. İptal kararında gerekçe olarak bu ifadenin mülkiyet hakkına ve hukuk devleti olmanın gereklerine aykırı bulunduğu ifade edilmiştir.

Bu çalışmamızda olağanüstü zamanaşımıyla mülkiyetin kazanılmasına kısaca değinilip Anayasa Mahkemesi kararı, karardan sonra ortaya çıkan hukuki durum ve iptal kararının zamanaşımı işlemekte olan taşınmazlara etkisi incelenecektir. Çalışmamızın konusu sadece iptal edilen ifade ve iptalden sonraki durum olduğu için çalışmamızda yalnızca bu ifadenin kaldırıldığı hükümlere (TMK 713/II ve KK 13/B-c) değinilecektir.