Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Danıştay Kararları Işığında İdari Yargılama Hukukunda Usuli Kazanılmış Hak İlkesi

In the Light of the Decision of the Council of State, the 
Principles of Vested Rights in the Administrative Jurisdiction Law

Gürsel ÖZKAN

Maddi hukuk alanında başvurulan kazanılmış hak fikrinden esinlenerek, yargısal içtihatlarla uygulama alanına sokulmuş bulunan usuli kazanılmış hak ilkesi, Yargıtay içtihatlarıyla önce medeni yargılama hukukunda uygulama alanına girmiş önce medeni yargılamada sonra da idari yargılamada önemli bir boşluğu doldurmuştur. İdari yargının başta hukuka uygun idareyi oluşturma amacı olmak üzere kendine has özellikleri dikkate alındığında, usule ilişkin kaygılar ile re’sen araştırma ilkesi uyarınca yargılamanın gerçeği bulma amacı arasındaki hassas dengenin varlığı önem taşımaktadır. Usuli kazanılmış hak ilkesi, idare hukukunun kendi yapısı ve özellikleri de dikkate alınarak her durum için kesin, keskin ve mutlak değil, gereken esnekliği içerecek şekilde ve uyuşmazlığın öznel koşulları dikkate alınarak uygulaması halinde önemli yararlar sağlayacaktır. Makul sürede yargılanma hakkı, usul ekonomisi ilkesi, yargılamanın kesin hükme ulaşma gayesi, hukuki istikrar ve güven ile yargının kendi kendinin denetimini sağlaması gibi ilkeler, usuli kazanılmış hak ilkesinin idari yargılama hukukunda uygulanması ile elde edilecek sonuçlar arasında bulunmaktadır.

İdari Yargılama Hukukunda Usuli Kazanılmış Hak, Hukuk Güvenliği, Geçmişe Yürümezlik İlkesi, Usul Ekonomisi, Re’sen Araştırma İlkesi, Yargıya Güveni Sağlamak.

By inspiring of the idea of vested rights in the area of substantive law, the principle of procedural vested rights being initiated by jurisprudence have been initiated in civil procedure by the jurisprudence of the Court of Cassation and filled a notable void firstly in civil procedure then in administrative procedure. Especially establishing a lawful administration which is an aim of administrative procedure, taking into consideration its pecular features, the delicate balance between procedural inquietudes and the goal of finding the truth in accordance with the principle of ex officio examination is crucial. The principle of procedural vested rights is beneficial if they are applied not definitely, incisively and peremptorily for each case but flexibly and by considering administrative proceeding’s pecular stracture and features and subjective conditions of the matter.Principles as right to a trial within a reasonable time, judicial economy, the aim for reaching the final decision, legal stability and security, self-control of the judiciary are among the results of the application of the principle of procedural vested rights in administrative procedure.

Procedural Vested Rights in Administrative Procedure, Legal Security, The Principle of Retroactive Application, Judicial Economy, The Principle of Ex Officio Examination, To Assure Confidence on Judiciary.

GİRİŞ

Usuli kazanılmış hak ilkesi, Türk hukuk uygulaması tarafından, güncel hukukun boşluğunu doldurmak üzere, Yüksek Mahkemelerin hukuk yaratma faaliyeti sonucu ortaya çıkmıştır. Maddi hukuk alanında başvurulan kazanılmış hak fikrinden esinlenerek, yargısal içtihatlarla uygulama alanına sokulmuş bulunan usulü kazanılmış hak ilkesi, Yargıtay içtihatlarıyla medeni yargılama hukukunda uygulama alanına girmiş önce medeni yargılamada sonra da idari yargılamada önemli bir boşluğu doldurmuştur.

Yargıtay usuli kazanılmış hak ilkesi davaların uzamasını önlemek, hakka ve usule uygun karar verilmesini sağlamak, hukuki alanda istikrar sağlamak gibi sebeplerle kabul ettiğini belirtmekte ve bu sebeplerin de kamu düzeni ile ilgili olduğuna işaret etmektedir.

Anayasa hükümlerinin Yasama ve Yürütme Organlarının yanı sıra aynı zamanda Yargı Organını da bağlayan üstün hukuk kuralları olduğu Anayasanın 11. maddesinde hükme bağlanmıştır. “Devlet” kavramı, "İdarenin" yanı sıra, ayrı bir erk olarak "Yargı" organını da kapsamakta ve Anayasa hükümleri, idare makamlarıyla birlikte yargı yerlerini de bağlayan kurallar niteliği taşımaktadır. Dolayısıyla, Danıştay usuli kazanılmış hak ilkesini uygulamak durumunda bulunmaktadır.