Hakem Kararlarının Tavzihi, Düzeltilmesi ve Tamamlanması (HMK M.437)
Clarification, Correction and Additional Award of Arbitral Awards (Code of Civil Procedure Turkey Art. 437)
İbrahim ÖZBAY
Hakem kararları, mahkemece verilen kararlar gibi icra edildiğine göre, icra bağlamında ortaya çıkabilecek sorunları önlemek amacıyla hakem kararlarına karşı da tavzih yoluna gidilebilir. Bu bağlamda Hukuk Muhakemeleri Kanunumuzun 437’inci maddesinin 2’inci fıkrası da bu durumu hüküm altına almıştır. Aynı maddenin diğer hükümlerinde maddi hataların düzeltilmesi ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunundan farklı olarak hakem kararlarının tamamlanması hükmüne yer verilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunumuzun 437’inci maddesinde yer alan hükme benzer düzenlemelere, gerek Kıta Avrupası ve Anglo- Amerikan hukuk sistemlerinde gerekse birçok ulusal ve uluslararası kurumsal tahkim kurallarında rastlanmaktadır. Çalışmamızda; yabancı hukuk sistemleri, kurumsal tahkime ilişkin bazı düzenlemeler incelenmiş, Milletlerarası Tahkim Kanunundaki hükme ise kısaca yer verilmiştir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Tavzih, Tashih, Tamamlayıcı Hakem Kararı, Tahkim Kuralları.
Considering the fact that arbitration awards shall be enforced as the local court judgments, in order to avoid of any problems that may arise as regards the enforcement, process shall be followed against the arbitration awards. With this context, the said situation is stated under article 437/2 of Turkish Code of Civil Procedure. In other provisions of the said article, correction of error in fact and completion of arbitration awards were distinctly stated. Regulations parallel to article 437/2 of Turkish Code of Civil Procedure can also be seen in Continental European, Anglo-American Law and in various national and international arbitration rules. In this study, regulations regarding arbitration in foreign law systems have been analyzed and information has been given briefly regarding the provision stated in Turkish Code of International Arbitration.
Code of Civil Procedure, Clarification, Correction and Additional Award, Subsidiary Arbitration Award, Arbitration Rules.
GİRİŞ
Tavzih kurumu, 1086 sayılı eski Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda, “Hükümlere Karşı Müracaat Tarîkleri” içerisinde, “hükümlerin tavzihi” adı altında HUMK’un 455-459’uncu maddeleri arasında düzenlenmişti. Buna karşılık, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 304-306’ıncı maddelerinin ikinci bölümünde, mahkeme kararları bakımından “Hükmün tashihi ve tavzihi” düzenlenmiş; bu çerçevede, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 305’inci maddesi, hüküm yeterince açık değilse veya icrasında tereddüt uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her birinin hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesini isteyebileceği belirtilmiştir.
Bir hükmün müphemlik (belirsizlik) arz etmesi veya birbirine aykırı (çelişik) fıkraları içermesi halinde, onun gerçek anlamının ortaya konulması için başvurulacak yola hükümlerin tavzihi denir. Sözü edilen kurum aracılığıyla, hükmü vermiş olan yargı yerinin gerçek iradesinin ne olduğu; bir başka ifade ile hükmün ne şekilde yorumlanması gerektiği ortaya konulur. Dolayısıyla tavzih esas itibariyle, mahkeme kararlarının anlam bakımından uygulanma alanının belirlenmesiyle ve bu suretle hakların ve borçların somutlaştırılmasının sağlanmasıyla ilişkili bir misyonunun yerine getirilmesini üstlenmiş durumdadır1.
Hakem kararlarının tavzihi, düzeltilmesi ve tamamlanması ise HMK’nun 437'inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre; “(1) Evvelce daha farklı bir süre öngörülmemişse, taraflardan her biri, hakem kararının kendisine bildirilmesinden itibaren iki hafta içinde, karşı tarafa da bilgi vermek kaydıyla, hakem veya hakem kuruluna başvurarak; a) Hakem kararında bulunan hesap, yazı ve benzeri maddî hataların düzeltilmesini, b) Karara ilişkin belirli bir konunun veya kararın bir bölümünün tavzihini, isteyebilir.
