Kambiyo Senetlerinde Soyutluk (Mücerretlik) İlkesinin Yargıtay İçtihatlarıyla Birlikte İncelenmesi

Hamit DÜNDAR

ÖZET:

Ticari hayatta sık sık rastlanan ve taraflar arasında anlaşmazlık konusu olan kambiyo senetlerine ait ihtilafların çözümünde, bono, çek ve poliçenin soyutluk ilkesinin, ispat bakımındaN önemli rol oynadığı hususu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Bono, çek, poliçe, mücerretlik, kambiyo senetleri, kayıtsız ve şartsız, tipik ve atipik sözleşmeler

Genel Olarak:

Kıymetli evrak niteliğini taşıyan senetlerden bazıları sebepli, bazıları ise (mücerret ) soyuttur. Bu bakımdan öğretide ve mahkeme kararlarında sebepli olan ve olmayan kıymetli evrak ayrımı yapılmaktadır. Sebepli olmayan kıymetli evrakta soyutluk ilkesi yani mücerretlik ilkesi geçerlidir. TTK’da da yer alan kambiyo senetlerinden olan poliçe, bono ve çeklerde mücerretlik ilkesi uygulandığı halde, hisse senedi, konşimento, ipotekli borç senetleri ise, mücerretlik ilkesi uygulanmayan kıymetli evraka örnek teşkil etmektedir.

Kavram Olarak:

Bono, poliçe ve çek konusu belirlenmiş olan bir miktar paranın kayıtsız ve şartsız ödenmesini içeren kambiyo senetleridir. Bu ibare TTK’nın 688/b. 2, 583/b. 2, 692/b. 2 maddelerinde yer almıştır. Maddelerde yazılı kambiyo senetlerindeki kayıtsız ve şartsız olma özelliği, bu senetlerin mücerretlik niteliklerini ifade etmektedir. Bu bakımdan, kambiyo senetleri sebebe ilişkin bir şartı da ihtiva etmezler. O halde burada kambiyo senetlerinin mücerret olması gerektiği yanında, mücerretliğin kambiyo senetleri için, zorunlu olduğu sonucunu da çıkarmak gerekir.