Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Çocuğun Soybağının Kurulması ve Yardımcı Üreme Teknikleri Sonucu Soybağının Tespiti

The Establishment of Child’s Filiation and its Determination as a Result of Assisted Reproductive Techniques

Hande Özcan

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre soybağı, kan bağına dayanarak doğal yollarla kurulabileceği gibi, evlat edinme ile meydana gelen yapay yol ile de kurulabilir. Çocuğun anne ve babasıyla soybağının kurulması farklı hükümlere tabidir. Ancak hukukumuzda, günümüzde çok sık karşılaşılmakta olan yardımcı üreme teknikleri ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu üreme teknikleriyle dünyaya gelen çocuğun soybağının tespiti de kullanılan üreme tekniklerine göre farklılık arz eder. Bu makale, soybağının kanundaki düzenlemelere göre kurulması ve yardımcı üreme teknikleri sonucu doğan çocuğun soybağının tespit edilmesi ile ilgilidir.

Soybağı, Soybağının Kurulması, Yardımcı Üreme Teknikleri, Yapay Döllenme, Taşıyıcı Annelik.

According to Turkish Civil Code No: 4721, filiation can be established both in a natural way, based on blood tie and in an artificial way occurred by adoption. The establishment of filiation of child’s mother and father are subjected to different provisions. However, there are no regulations related to assisted reproductive techniques which are very common today in our legal system. The determination of the child’s filiation, born with this assisted new reproductive techniques vary according to the reproduction technology used. This article is about the establishment of the filiation according to regulations in law and determines the filiation of the child born as a result of assisted reproductive techniques.

Filiation, Establishment of Filiation, Assisted Reproductive Techniques, Artificial Insemination, Surrogate Motherhood.

GİRİŞ

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Özel ve Aile Hayatına Saygı Hakkı" başlıklı m.8/f.1 hükmüne göre; "Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir." Bireylerin çocuk sahibi olma hakları da bu kapsamda değerlendirilebilir. Çocuğun annesi ve babası ile soybağının kurulması 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nda farklı hükümlerde düzenlenmiştir. Buna göre, çocuğu doğuran kadının, çocuğun annesi olması yönünde kesin bir karine (faraziye) varken, çocuğu doğuran kadının kocasının baba sayılması yönünde adi karine vardır.

Bunun yanı sıra, günümüzde yardımcı üreme teknikleri sonucu meydana gelen çocuğun soybağı meselesi önemli bir sorundur. Mevcut kanunlarımızda taşıyıcı annelik ya da evli çiftler dışındaki kimselerden üreme hücrelerinin alınması yasaktır. Ancak, soybağı ilişkisi, anne ve babanın hangi üreme tekniklerini tercih ettiğine göre farklılık arz eder.

Çalışmamızın ilk bölümünde, mevcut kanunlarımıza göre soybağı kavramı ve soybağının kurulması, ikinci bölümünde ise, bahsedilen yasaklara rağmen dünyaya gelen çocukların soybağının nasıl kurulacağı konusu incelenmiştir.