Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Yasama Sorumsuzluğu

Şeref ÜNAL

I. GİRİŞ

Temsili demokrasi ile yönetilen ülkelerde, milletin bütün sorunlarının görüşülerek çözüm yolları aranan en yetkin devlet organı, milletvekillerinden oluşan parlamentolardır. Temsilcilerin bu görevlerini gereği gibi yapabilmeleri için kendilerine bir dizi haklar ve ayrıcalıklar tanınmıştır. Hiç kuşkusuz, bunların başında milletvekillerine tanınan geniş ifade özgürlüğü gelmektedir. Ancak, demokrasi kültürü ve hoşgörünün gelişmediği ülkelerde, özellikle siyasi kutuplaşma ve zıtlaşma dönemlerinde bu özgürlüğün gelişigüzel, kabaca, hoyratça ve dikkatsizce kullanıldığı gözlenmektedir. Ülkemizde de son yıllarda, medyada sık sık milletvekillerinin TBMM’nin saygınlığına gölge düşüren kaba ve yaralayıcı sözlerine, hakaret içeren konuşmalarına yer verilmektedir.1 Ağır tahrik ve davranışlar altında sarfedilse bile, bu tür ifadelerin yasama faaliyeti ile bağdaştırılması mümkün olmadığı gibi, TBMM’nin saygınlığını ağır şekilde yaraladığında kuşku yoktur. TBMM’de çok sık karşılaşılan bu tür ahlak ve adap dışı sözlü saldırılar ve bunlara verilen aynı tarzdaki karşılıkların, milletvekillerine tanınmış olan ifade özgürlüğü çerçevesinde hukuken savunulması mümkün müdür? T.C. Anayasası, TBMM İçtüzüğü ve hukukun genel ilkeleri çerçevesinde bunların yaptırımı nedir? Bu inceleme, bu soruları cevaplamayı amaçlamaktadır.

II. TERİM SORUNU

1982 Anayasasının 83. maddesi “yasama dokunulmazlığı başlığı altında” aşağıdaki hükmü ihtiva etmektedir:

“Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden… bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.