Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Tahkim Yargılama Usulü

Arbitral Proceedings Under the Turkish Code of 
Civil Procedure

Ekin Hacıbekiroğlu Ömeroğlu

Alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olan tahkimin ülkemizde etkin bir şekilde kullanılmadığı bir gerçektir. Tahkim yargılamasını etkin kılmak amacıyla iç tahkim hükümlerimizin günümüz tahkim anlayışına uygun hale getirilmesi gerekliliğinden ötürü 1 Ekim 2011’de yürürlüğe giren Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile (“HMK”) ciddi ölçüde yenilikler getirilmiştir. HMK’nın tahkime ilişkin hükümleri, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (“MTK”) gibi, Birleşmiş Milletler Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonu (“UNCITRAL”) Model Kanunu esas almıştır. Bununla birlikte MTK ile karşılaştırıldığında bazı farklılıklar da ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızın amacı HMK ile getirilen iç tahkim hükümlerine göre tahkim yargılama usulünü, MTK ve Model Kanun ile karşılaştırmalı olarak incelemektir.

Tahkim, İç Tahkim, Tahkim Yargılama Usulüne Uygulanacak Hukuk, Hukuk Muhakemeleri Kanunu.

It is a remarkable fact that arbitration does not effectively use in Turkey as an alternative dispute resolution. The new Code of Civil Procedure, no. 6100, entered into force on 1 October 2011, has a number of new detailed provisions on domestic arbitration. Similar to Turkish International Arbitration Act 2001, the arbitration rules of Turkish Code of Civil Procedure 2011 are based on UNCITRAL Model Law. The purpose of this study is to review the matter within the framework of the provisions of the new Code of Civil Procedure and to compare with Turkish International Arbitration Act.

Arbitration, Domestic Arbitration, Applicable Law to Arbitration Procedure, Arbitral Proceedings, Code of Civil Procedure.

GİRİŞ

Tarafların aralarında çıkan uyuşmazlığı devlet mahkemeleri yanında tahkim yargılama faaliyetini seçerek çözmek istemeleri, tahkimin süratli ve esnek bir yapıya sahip olması nedeniyle günümüzde giderek artmaktadır. Tahkim davalarının artması sonucu tahkim yargılama usulünün incelenmesi özel bir önem arz etmektedir.

Devlet mahkemelerinin yanında özel bir yargılama usulü olan tahkim, milli (iç) ve milletlerarası tahkim olmak üzere iki türlüdür. Çalışmamızda milli (iç) tahkim yargılama usulü incelenecektir.

Türk milli tahkim hukukuna ilişkin düzenlemeler HMK’da yer almaktadır. HMK’da düzenlenen tahkim, MTK’nın tanımladığı anlamda yabancılık unsuru içermeyen ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği uyuşmazlıklarda uygulanan ihtiyari ve milli bir tahkimdir. Söz konusu Kanun, çalışmamızın esasını oluşturmaktadır. Bununla birlikte tarihsel gelişimi görmek açısından, HMK’nın yürürlüğe girmesi ile yürürlükten kalkan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda (“HUMK”)¹ yer alan düzenlemeler ile karşılaştırmalı bir yöntem izlenerek tahkim yargılama usulü incelenecektir.