Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kambiyo Senetlerinde Düzenleyenin İmzası ve Bulunmamasının Sonuçları

Signature of the Drawer in Bills of Exchange and Consequences of Drawer’s Signature’s Absence

Argun Karamanlıoğlu

Kambiyo senetlerinin geçerliliği için bazı zorunlu şekil şartlarının bulunması gerekmektedir. Düzenleyenin imzası da söz konusu zorunlu şekil şartlarından bir tanesi olmakla kalmayıp, bir kambiyo senedinin varlığı için kurucu unsurdur. Çalışmamızda, kambiyo senedinin şekil şartlarından kısaca söz edildikten sonra, imza kavramı, kambiyo senetlerinde düzenleyenin imzasının şekli ve içeriği ile düzenleyenin imzasına ilişkin özel haller olan birden fazla kişinin kambiyo senedi düzenlemesi, imza iktidarından yoksun kişilerin kambiyo senedi düzenlemesi, görme engellilerin kambiyo senedi düzenlemesi ile temsilci aracılığıyla kambiyo senedi düzenlemesi incelenmiştir. Son olarak, kambiyo senedinde düzenleyenin imzasına ilişkin savunmalar nitelendirilmiş ve çalışmada ulaşılan sonuçlar özetlenmiştir.

Düzenleyen, İmza, Kambiyo Senetleri, Şekil Şartları.

There are some formal requirements for bills of exchange to be valid. Signature of drawer is not only a mandatory formal requirement but also a constitutive requisite for bills of exchange. In this article, after formal requirements for bills of exchange are briefly mentioned, concept of signature, form and content of signature of drawer and particular cases such as drawing of bills of exchange by more than one person, by people who are unable to put signature, by blind and visually impaired people or by proxy are analyzed. Finally, defenses of drawer (or debtor in general) in regard to the signature of the drawer are studied and our conclusions are summarized.

Drawer, Signature, Bills of Exchange, Formal Requirements.

I. KAMBİYO SENETLERİNDE ŞEKİL ŞARTLARI

Kambiyo senetleri, para yerine kullanılan bir ödeme veya kredi aracı olmaları ve tedavül yetenekleri nedeniyle, kanun koyucu tarafından ağırlaştırılmış (özellikli) şekil şartlarına tabi tutulmuştur1. Ticaret Hukuku’nun temel özelliklerinden biri de ticari hayatın gerektirdiği hız nedeniyle şekil kurallarında esnekliktir. Buna karşılık, Kıymetli Evrak Hukuku alanında kambiyo senetlerinin tedavül kabiliyeti ve ödeme-kredi aracı olmalarının bir sonucu olarak; işlem güvenliğinin sağlanarak, tedavül yeteneğinin arttırılması amacıyla bu senetler ağırlaştırılmış şekil şartlarına bağlanmıştır2. Başka bir ifadeyle, kambiyo senetlerinde işlem güvenliği ilkesi ve tedavül edilebilirlik özelliği menfaatler dengesinde şekil serbestisine ağır basmıştır.

Kambiyo senetlerinde şekil şartları; mutlak zorunlu, alternatif zorunlu ve ihtiyari şekil şartları olarak üçe ayrılarak incelenebilir. Çalışmamızın konusunu teşkil eden düzenleyenin imzası, kambiyo senetlerinde mutlak zorunlu şekil şartlarındandır3. Düzenleyenin imzası dışında kambiyo senetlerindeki mutlak zorunlu şekil şartları; poliçede mutlak zorunlu unsurlar; poliçe sözcüğü, belirli bir miktarın ödenmesi konusunda kayıtsız ve şartsız havale, muhatap, lehtar ve düzenlenme tarihi, bonoda; bono sözcüğü, belirli bir miktarın kayıtsız ve şartsız ödeneceği vaadi, lehtar ve düzenlenme tarihi; çekte ise, çek sözcüğü, belirli bir miktarın ödenmesi konusunda kayıtsız ve şartsız havale, muhatap ve düzenlenme tarihi olarak sayılabilir4.

Poliçe ve bonoda; düzenleme yeri ve ödeme yeri; çekte ise, yalnızca düzenleme yeri alternatif zorunlu şekil şartlarıdır5. Öte yandan, istenildiğinde yazılan ve senedin geçerliliğini etkilemeyen çeşitli kayıtlar ise, ihtiyari kayıtlar olarak adlandırılmaktadır6. İhtiyari kayıtlara örnek olarak, bono ve poliçede vade; görüldüğünde ve görüldükten sonra vadeli bono ve poliçelerde faiz şartı; HMK md. 18’deki şartlara uygun olmak şartıyla yetkili mahkemenin belirtilmesi; bedeli malen veya naklen alınmıştır şeklindeki bedel kayıtları, çekte ödeme yeri, vb. kayıtlar verilebilir7.