Hekimin Özen Yükümlülüğü

Yasemin AKBAŞ

Hekim ile hasta ilişkisinde hekim, borcunu yerine getirirken özenli davranmakla yükümlüdür. Hekimin özen yükümlülüğünde ölçü olarak aynı alanda basiretli bir hekimin göstermesi gereken davranış esas alınır. Bununla beraber, hekimin özen yükümlülüğü her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Özen yükümlülüğüne aykırı davranan hekim görevini gereği gibi yerine getirmemiş sayılır. Bu hallerde hekim aleyhine bazı sonuçlar öngörülmüştür. Hekim, somut olaydaki davranışının benzer alandaki basiretli bir hekimin göstereceği davranışla aynı olduğunu ve meydana gelen sonucun kendi kusurundan veya meslek hatasından kaynaklanmadığını ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir.

Özen Yükümlülüğü, Mesleki Özen, Tıbbi Özen, Basiretli Hekim, Hekimlik Mesleği, Hekimin Sorumluluğu.

Physcian perform the obligations with care in physcian-patient relationships. Any prudent doctor practising in the same area of medicine form the basis in the measure of the duty of care of physcians. In addition, duty of care of physcian should be considered as separately in each concrete case. The breach of this duty imposes legal liability upon the physcians. In order to avoid that, it must be proven that the physcian’s conduct was neither negligent nor faulty and his diligence was of a prudent doctor’s who practices in the same area of medicine.

Duty of Care, Professional Care, Foresighted Physician, Discipline of Medicine, Physician’s Liability.

GİRİŞ

Hekim ile hasta arasındaki hukuki ilişki çerçevesinde hasta, hekimi tedavisi için kural olarak vekil tayin eder ve rızası ölçüsünde onu yönlendirir. Buna karşılık hekim, mesleki bilgi ve tecrübeleri ölçüsünde hastasını tedavi etmeyi üstlenir. Bu bağlamda, hekimin bu görevi yerine getirirken hastasının menfaatlerini gözeterek sadakat ve özenle davranması gerekir. Hekim özenli davranmayı hastasına ayrıca taahhüt etmemiş olsa bile dürüstlük kuralı gereği böyle bir yükümlülüğü bulunmaktadır.

Hekimlik mesleği insan yaşamı için vazgeçilmez niteliktedir. Nitekim Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın¹ beşinci maddesinde hekimlerin görevi, “insan yaşamını korumak ve hastaları tedavi etmek” şeklinde tanımlanmıştır. Bu bağlamda hekime önemli yükümlülükler getirilmiştir. Söz konusu yükümlülüklerden biri de özen yükümlülüğüdür².

Hekimin özen yükümlülüğü, diğer yükümlülüklerini de etkileyecek derecede önemli ve geniş bir kapsama sahip olduğundan genel bir yükümlülüktür³. Nitekim hekim, teşhis koyma ve en uygun tedaviyi seçerek uygulama yükümlülüğü, sır saklama yükümlülüğü, sadakat yükümlülüğü, aydınlatma yükümlülüğü gibi diğer yükümlülüklerini yerine getirirken de kendisinden beklenen özenle hareket etmelidir. Bu bağlamda, hekimin diğer yükümlülükleri özen yükümlülüğünün altında alt yükümlülükler olarak değerlendirilebilir. Zira hekimin özen yükümlülüğü hekimin bütün yükümlülüklerinin temelini oluşturmaktadır⁴. Hekimin tedaviyi özenle yerine getirmediği durumlarda hastanın ölümüne kadar giden ağır sonuçlar ortaya çıkabilir, dolayısıyla hekim özenli davranmadığı müddetçe diğer yükümlülüklerini de eksiksiz olarak yerine getirebilmesi mümkün görülmemektedir.