Yüklenicinin İşe Başlama ve Devam Borcunun Hukukî Niteliği ve Sonuçları

The Obligation of Starting and Continuing the Work of the Contractor Under Article 473/1 of the Turkish Code of Obligation No. 6098

Öztürk AYDIN

Eser sözleşmesinde ve bu sözleşme ile satım sözleşmesinin karışımı olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenicinin borçlarından biri, işe zamanında başlama ve devam etmedir. Türk Borçlar Kanunu’nun m.473/1 hükmü erken temerrüt hâli düzenlemektedir. Bu hükme göre, işsahibine yüklenemeyen nedenden dolayı işe zamanında başlanmaması veya işin sözleşmeye aykırı olarak gecikmesi ve taraflarca belirlenen teslim tarihine kadar işin tamamlanamayacak olması durumunda işsahibi teslim tarihini beklemeden sözleşmeden dönebilir veya genel hükümlerde temerrüt için tanınan diğer seçimlik haklarını kullanabilir.

İşe Zamanında Başlama ve Devam Borcu, Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, Erken Temerrüt, Sözleşmeden Dönme ve Mehil.

In a contract of work and in a building contract on the basis of a flat-for-land, which is mixed contract using work and sales contracts, contractor have the obligation of starting in time and continuing the work. The article 473/1 of the Turkish Code of Obligations no. 6098 regulates a kind of early default. According to this article when the work is not started in time or delayed contrary to contract because of a reason which is not caused by party ordering work and it can not be certainly completed in fixed time, the party ordering work can repeal the contract without waiting due time. Also the party ordering work can use the other alternative rights on the basis of the general provisions.

The Obligation of Starting the Work in Time and Continue, Building Contract on the Basis of a Flat-For-Land, Early Default, Repealing the Contract and Grace.

GİRİŞ

Eser sözleşmesi veya arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında teslim borcu altına giren yüklenicinin işe başlaması ve kararlaştırılan teslim tarihine kadar sözleşmeye uygun şekilde işe devam etmesi gerekir.

Bu çalışmanın birinci bölümünde, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK)¹ m.473/1 hükmünde yer alan işe başlama ve devam ifadesinin hukukî niteliğinin ifa mı yoksa, ifaya hazırlık mı olduğu ele alınmaktadır. Belirlenen hukukî niteliğe bağlı olarak madde hükmünün erken temerrüt mü veya sözleşmeye aykırılığa ilişkin özel bir hüküm mü düzenlediği tartışılmaktadır. İkinci bölümde, TBK m.473/1 hükmünün uygulanması için gereken maddî şartlar detaylıca incelenmektedir. Bu kapsamda, anılan hükmün uygulanması için teslim tarihinin kararlaştırılmış olmasının önemi ve işe başlama tarihinin sözleşmeden dönme üzerindeki etkisi anlatılmaktadır. Ayrıca madde hükmünün uygulanabilmesi için yüklenicinin kusurlu olmasının gerekli olmadığı fakat her iki tarafın da sözleşme kurulurken öngöremediği hâllerde işsahibinin sözleşmeden dönmesinin adil olmayacağı üzerinde durulmaktadır. Bu bölümde son olarak, şekil şartı olan ihtarın varlığı ve uygun süre verilmesi ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, işe zamanında başlamayan veya işi sözleşmeye aykırı şekilde geciktiren yükleniciye karşı işsahibinin sahip olduğu dönme hakkı ve diğer seçimlik haklar anlatılmaktadır. Bu kapsamda iş sahibinin tazminat talep etmesinin şartlarına ve tazminatın kapsamına kısaca değinilmektedir.

Çalışmada, özellikle, eser sözleşmesi ve satım sözleşmesinin karışımı sayılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde işsahibinin TBK m.473/1 gereği sözleşmeden dönmesine ilişkin Yargıtay kararlarına yer verilerek uygulamada karşılaşılan sorunlara ışık tutulması amaçlanmıştır.