Eugen Ehrlich ve Ernst Hirsch Yaklaşımlarından Yaşayan Hukuk
Hubert ROTTLEUTHNER
Bugün burada sadece Hirsch Araştırma Merkezi’nin açılışını kutlamak için değil, Eugen Ehrlich’in “Hukuk Sosyolojisinin Temelleri”1 (Grundlegung der Soziologie des Rechts) kitabının yayınlanmasının 100. yıl dönümünü anmak için de bir araya geldik. Tebliğimde, burada olma sebeplerimiz arasındaki ilişkiyi ve bu iki insan arasındaki bağlantıyı göstermek istiyorum.
Ehrlich ile Hirsch arasındaki bağlantı nedir?
Ernst Hirsh, 1933 sonrasında sığındığı Türkiye’den 1952 yılında ayrılarak, Almanya’ya, Freie Universität Berlin’e döndü. 1964 yılında, Freie Universität’te “Hukuk Sosyolojisi ve Hukuki Olgular Araştırma Enstitüsü”nü kurdu. 1966’dan 1968’e kadar “Hukuk Sosyolojisi ve Hukuki Olgular Araştırma Enstitüsü Yayın Serisi”ni (die Schriftenreihe des Instituts für Rechtssoziologie und Rechtstatsachenforschung) hazırladı ve bu seri Berliner Verlag Duncker&Humblot yayınevi tarafından yayınlandı. Hirsch, serinin “Sosyal Düzen Yapılarında Hukuk” (Das Recht im sozialen Ordnungsgefüge) başlıklı 1. cildinin (Hirsch’in derlenmiş tebliğlerini kapsar) önsözünde, kendini Eugen Ehrlich ve Arthur Nußbaum’un öğretisine dâhil eder.2 Enstitü’nün Eugen Ehrlich ile bağlantısı diğer yayınlarda da açıkça görülmektedir: Örneğin, 1967 yılında Eugen Ehrlich’in “Hukuk Sosyolojisinin Temelleri” kitabının 3. baskısı, yine Berliner Verlag Duncker&Humblot yayınevi tarafından yayınlanmıştır. Aynı yıl, Hirsch’in asistanı Manfred Rehbinder’in “Eugen Ehrlich Tarafından Hukuk Sosyolojisinin Kurulması” (Die Begründung der Rechtssoziologie durch Eugen Ehrlich) başlıklı doktora tezi, Enstitü yayınlarından çıktı. Diğer yandan, Rehbinder’in editörlüğünü yaptığı “Hukuk ve Yaşam” (Recht und Leben) isimli kitap Eugen Ehrlich’in makalelerinin derlemesiydi. Hirsch’in 1968 yılında emekliye ayrılmasından sonra, “Hukuk Sosyolojisi ve Hukuki Olgular Araştırması Yayın Serisi” olarak adlandırılan derleme, Hirsch ve Rehbinder’in editörlüğünde yayınlandı. Rehbinder, sonraları oldukça yoğun bir şekilde Ehrlich’in hayatı ve eserleriyle meşgul oldu.
