Katma Değer Vergisinde Bir Tevkifat Türü Olarak Tam Tevkifat

Complete Stoppage as a Kind of Stoppage in Value Added Tax

Adil Nas

Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, iş yerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde, Maliye Bakanlığı vergi alacağının güvence altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutulabilir. (KDVK m.9). Bakanlık çıkardığı tebliğlerle, vergi sorumluluğunun katma değer vergisinde uygulanması ile genel çerçeveyi tespit etmektedir. Vergi ve mali yükümlülüklerinin yasayla konulmasını öngören Anayasanın 73. maddesi, mali yükümlülüğün yalnızca yasa ile konulabileceği ve yasanın hiçbir şekilde bu konuda yürütme organını ve idareyi yetkili kılmayacağı anlamındadır. Verginin yasallığı ilkesi gereğince, vergi mükellefiyetini tespit etme yetkisi nasıl idareye bırakılmıyorsa aynı şekilde vergi sorumluluğunu da tespit etme yetkisi vergi idaresine bırakılamaz.

Vergi Sorumluluğu, Tam Tevkifat, Kısmı Tevkifat, Verginin Yasallığı İlkesi, İdari Düzenleme.

In the conditions when the tax payer does not accommodate in Turkiye, does not have a workplace, legal work center or business premises, the Ministry of Finance, to assure the tax revenue, can hold the individuals responsible who are supposed to be dealing with taxable activities for the payment of the tax. The Ministry of Finance determines the common framework through the communications it issues and the implementation of tax responsibilities in value added tax. 73rd constitutional provision which requires that the responsibility of tax and finance be held by law means that financial responsibilities can only be held by law and that the legislation can, in no circumstances, authorize the executive authority or the administration. In accordance with the principle of legality of tax, establishment power of tax obligation cannot be authorized to the administration, nor can the establishment power of responsibility of tax to the tax administration.

Tax Responsibility, Complete Stoppage, Partial Stoppage, Principle of Legality of Tax, Administrative Regulation.

GİRİŞ

Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine muhatap olan kişidir. Vergi İdaresi vergi alacağını güvence altına almak amacıyla bazı hallerde bazı şahısları vergiden sorumlu tutabilmektedir. Bu haller sınırlı olmayıp mükelleflerin idarece takibinin güç olduğu dolayısıyla vergi tarh, tahakkuk ve tahsilatında kaybın veya gecikmenin mümkün olduğu hallerdir.

Genel olarak, bir verginin ödenmesinden herkesten önce kanunda belirtilen mükellefi sorumlu olduğu için, vergi borçlusu (mükellefi) ile vergi ödeyicisi genellikle aynı kişilerdir. Fakat bazı durumlarda vergi borcu doğrudan doğruya yükümlü tutulmak istenen kişiden değil, aksine onun adına kanuni bir aracıdan talep ve tahsil olunur. Kendisi asıl mükellef olmamakla beraber, kanuni mükellefin vergisinin ödenmesinden sorumlu tutulan üçüncü kişiye “vergi sorumlusu” denmektedir. Vergiyi ödeme yükümlülüğünün gerçek vergi borçlusundan ayrı üçüncü kişilere ait olduğu durumlara örnek olarak “kaynakta tevkif usulü” gösterilebilir¹.

Tevkifat usulü vergi alacağını güvence altına alma yanında verginin tahsil süresini de kısaltmaktadır. Verginin en ideal tarh ve tahsili, toplam gerçek geliri vergiye tabi tutmak ve vergiyi mümkün olduğu kadar gelirin elde edildiği dönem içerisinde veya ona en yakın bir zamanda tahsil etmek suretiyle gerçekleştirilebilir. Bu şartlara uygunluk bakımından başta gelen vergi ödeme veya vergi tahsil yöntemi ise, kaynakta kesme, diğer bir ifadeyle stopaj denilen usuldür. Gerçekten, gelirin doğumu ile vergilendirilmesi arasındaki zamanı en fazla kısaltan usul esas itibariyle tevkif usulüdür. Böyle bir tahsil yönteminde vergi, vergiye tabi tutulan ödeyen sorumlular tarafından kesilip ilgili vergi idaresine ödenir².