Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası’nda Sigortalı Aracın Satışı ile İşleten Sıfatı Değiştiğinde Sigortacının Kime Rücu edeceği Sorununun İlgili Yargıtay Kararları Açısından Değerlendirmesi

Damla Küçük

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası’nda sigortacı, kanun veya sigorta sözleşmesine dayanarak tazminat ödemekten kurtulacağı halleri, zarar gören üçüncü kişilere karşı ileri süremez. Ancak tazminatı ödedikten sonra, sigorta ettirene rücu edebilir. Diğer taraftan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası ancak işleten lehine yapılabilir. İşleten sıfatını taşıyan kişiler ise çoğunlukla sigortanın konusunu oluşturan motorlu araçların malikleri olup, aracın satılması işleten sıfatının da değişmesine yol açar. Bu satımın sigorta süresi içinde gerçekleşmesi durumunda, satımdan sonra meydana gelen zararlar için tazminat ödemiş sigortacının kime rücu edeceği meselesi doğar. Yargıtay’ın yerleşmiş içtihadı rücu edilecek kişinin eski işleten olduğu yönündedir. Keza işleten değişikliği sigortacıya ihbar edilmediği sürece, sigorta sözleşmesi eski işleten ile devam eder. Ancak meselenin sigortalanabilir menfaat koşulu açısından da değerlendirilmesi gerekir.

Zorunlu Trafik Sigortası, Sigortacının Rücu Hakkı, İşletenin Değişmesi.

In Highway Motor Vehicles Compulsory Financial Liability Insurance, insurer can’t relieve from paying insurance indemnity to third persons who are suffered by car accident based upon right arising from law or insurance contract. However, insurer can recourse to insured, after payment of indemnication. On the other hand, Highway Motor Vehicles Compulsory Financial Liability Insurance can be made for exploiter. Exploiter is mostly owner of motor vehicle. That’s why, selling of motor vehicle changes exploiter like owner. If selling occurs in insurance period, a problem raises about to whom insurer should recourse.According to Yargıtay (Turkish Supreme Court of Appeals) insurer should recourse to former exploiter. Because, insurance contract will continue with former exploiter, as long as changing of exploiter isn’t noticed to insurer. But, problem must be evaluated in terms of principle of insurable interest.

Compulsory Traffic Insurance, Insurer’s Right of Recourse, Changing of Exploiter.

GİRİŞ

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 95. maddesine göre; karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortasını¹ yapmakla yükümlü sigorta şirketlerinin, sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden doğan ve tazminat ödeme borçlarını ortadan kaldıran ya da miktarını azaltan bir hakları da olsa, bunu kendilerinden tazminat talep eden (zarar gören) üçüncü kişilere karşı ileri süremezler. Bundan ötürü sigorta şirketlerine, gerek 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 94/II, gerek Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın B.4. maddeleriyle, rücu ederek üçüncü kişiye ödedikleri bu meblağları geri alma hakkı verilmiştir.

Ancak sigortalı aracın sigorta süresi içinde başkasına satılarak devri halinde, sigortacının hangi işletene rücu edeceği sorunu ortaya çıkar. Sorun Yargıtay’ın müteaddit kararlarında da tartışılmıştır. Hatta Yüksek Mahkeme tarafından konuya ilişkin yerleşik bir içtihadın oluşturulduğu görülmektedir. Biz de çalışmamızda bu kararları ve oluşturulan içtihadı sigorta hukuku ilkeleri kapsamında değerlendirmeye çabaladık.

I. KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI’NA GENEL BİR BAKIŞ

Karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası; sigortacının, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne, yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Kanun'a göre işletene düşen hukuki sorumluluğu güvence altına alan bir sigortadır (Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartları m. A.1 / I)².