İşyeri Disiplin Kurulu Kararı ile Verilen Cezanın İş Kanunu Kapsamında Niteliği

Feature of the Penalty Concluded by the Workplace Disciplinary Committee Decision Within the Scope of Labor Code

Cumhur Sinan ÖZDEMİR

Disiplin kurulunun oluşumu ve disiplin cezaları için toplu iş sözleşmesi şart değildir. İş sözleşmesi ile de hatta işyeri yönetmeliği ile de düzenlenebilir. Toplu iş sözleşmesinin olmadığı işyerlerinde disiplin kurulu; kanaatime göre, işçiler arasında (işçi sayısına bağlı olarak) seçilecek en az bir işçi temsilcisi, insan kaynakları/personel müdürü ile işveren veya vekilinin bir araya gelmesi ile oluşmalıdır. İş sözleşmesinde veya eki işyeri (iç) yönetmeliğinde disiplin kurulunun oluşumu ve görevleri ayrıntılı olarak düzenlenmelidir.

Yapılacak düzenlemede işçinin hangi eylemlerinin disiplin suçunu oluşturacağı ve suçun cezasının da ne olacağı belirtilmelidir. Disiplin cezaları Yargı denetimine tabidir. İş sözleşmesinden kaynaklanan disiplin cezalarında görevli mahkeme 5521 sayılı Kanun gereği İş Mahkemeleri’dir.

İş Sözleşmesi, Toplu İş Sözleşmesi, Kusurlu Davranış, Bildirimsiz Fesih, İşyeri Yönetmeliği, Disiplin Kurulu, Disiplin Cezası, Yargı Denetimi, İş Mahkemesi.

For the formation of disciplinary committee and disciplinary penalties, collective labor agreement are not obligatory. It can be arranged by work contract and even with workplace regulations. According to my opinion, at the workplaces where there is no collective labor agreement, disciplinary committees must be formed with bringing together at least one labor representative that will be selected amongst laborers (according to the number of laborers), human resources or personnel manager and with employer or his representative. Formation of disciplinary committee and its duty must be stated in detail in work contract or its attachment that is workplace (internal) regulation.

In the statement, activities of the laborer that will constitute disciplinary offences and their penalties should be clearly stated. Disciplinary punishments are subject to Judiciary control. Labor Courts are authorized for the disciplinary penalties arising from work contracts according to Code no.5521.

Work Contract, Collective Labor Agreement, Incompetent Behavior, Termination without Notice, Workplace Regulation, Disciplinary Committee, Disciplinary Penalty, Judicial Control, Labor Court.

I. Giriş

Kusurlu davranışı nedeniyle iş sözleşmesi bildirimsiz olarak feshedilmek istenilen işçinin yazılı olarak savunmasının alınması esastır. Ancak, işyerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesiyle işyeri disiplin kurulu oluşturulmuş ise, işçinin işlediği suçun öğrenildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde, konunun işyeri disiplin kuruluna intikal ettirilmesi gerekir.

İşverenler, işçilere işledikleri suçlar nedeniyle, ister 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre ister işyeri disiplin kurulunca verilmesi kararlaştırılmış disiplin cezalarının İş Kanununun 26’ncı maddesi gereği, altı iş günü içinde işçiye tebliğ etmesi gerekir. Aksi halde, bu altı işgününden sonraki günlerde ilgili suçtan dolayı bu süre hak düşürücü süre olduğundan yasal işlem yapılamaz.

II. Disiplin Kurulu ve Disiplin Cezaları

Disiplin kurulunun oluşumu ve disiplin cezaları için toplu iş sözleşmesi şart değildir. İş sözleşmesi ile de hatta işyeri yönetmeliği ile de düzenlenebilir. İş Kanununun, 8’inci maddesinin, “... yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür...” hükmü gereği, işçinin isteği üzerine işverence düzenlenerek kendisine verilecek olan “genel iş şartlarını” gösteren belge, aslında işyeri iç yönetmeliğinden başka bir şey değildir. Aynı Kanun maddesinde, yazılı “özel şartlar” bölümünde ise işveren disiplin cezalarını ve disiplin kurulunun oluşumunu düzenleyebilir.