Adli ve İdari Yargıda Davaya Müdahale (Katılma) ve İdari Yargıda Asli Müdahalenin Kabulüne Duyulan İhtiyaç

Sadettin YAMAN

ÖZET:

Bu çalışmada, bir usul hukuku kurumu olan “müdahale kurumu”nun adli ve idari yargı düzenindeki yeri ve hukuki sonuçları ele alınmış, fer’i müdahil yönünden adli ve idari yargı düzeninde çok önemli farklılıklar bulunmadığına işaret edilmiş; ancak asli müdahale yönünden ise iki yargı düzeninin arz ettiği farklılıktan ve idari yargı düzeninin niteliğinden hareketle, müdahillere, ilk davanın tarafı olan davacıya karşı, idari yargıda, özel hukuk kişilerine dava açılamayacak olunması; davalıya karşı da asıl hak sahibi lehine işlem tesis etmiş bulunması sebebiyle dava açılamayacak olunması nedeniyle, asıl hak sahibinin, ilk davanın taraflarından bağımsız bir dava açma hakkının bulunmadığı gözetilerek, somut olayın özelliğinin de dikkate alınması suretiyle, idari yargıda davaya katılan tarafa, asli müdahil sıfatının tanınması konusunda, ortaya çıkan usul hukuku ihtiyacına dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Müdahale, asli ve fer’i müdahale, usul hukuku, kesin hüküm, taraf, hak ve borcun doğumu, hasım, hukuki yarar, dava arkadaşlığı, usul hukuku tasarrufu, statü hukuku, adil yargılama ilkesi, idari işlem, yargı mercii, feragat, sulh, ikrar, kabul, temlik, dava ve savunmayı genişletme yasağı, dava (iptal ve tam yargı), karar (inşai, ihdasi), hukuki boşluk.

I- Giriş

Bu çalışmada; usul hukukunda yer alan “müdahale kurumu ”nun adli ve idari yargı mercileri bakımından taşıdığı anlam ve bu kuruma bağlanan hukuki sonuçlar değerlendirilecektir.

Öncelikle, müdahale kurumunun adli yargı mercilerince nasıl değerlendirilmekte ve ne tür sonuçlara bağlanmakta olduğunun ele alınması suretiyle konunun izahına başlanılmasında zaruret bulunduğu görülmektedir.