Yargıtay Kararları Işığında 15 Soruda Sahte Belge (Fatura) Düzenleme ve Kullanma Eylemleri

The Acts of Using and Preparing Forged Documents in 15 Questions in the Light of Decisions of Supreme Court

Halil ÇIĞLI

Çalışmada, farklı uygulamaların olduğu 213 sayılı Vergi Usul Kanununda düzenlenen sahte fatura düzenleme ve kullanma suçları ile ilgili bazı önemli konularda, yanlış ve eksik uygulamaların önüne geçmek adına bu suçların temyiz denetimini yapan Yargıtay 11. Ceza Dairesinin yerleşik kararlarına yer verilmiştir.

Sahte Fatura Düzenleme/Kullanma, Vergi Mütalaası, Vergi Ziyaı, Vergi Mahkemesi, Belgede Sahtecilik, Vergi Kaçakçılığı.

In this study, we mentioned that supreme court supervise the appeal in order to preclude the crimes which is using and preparing forged invoice whose punitive sanctions are indicated in 213 numbered tax procedure law.

The Acts of Using and Preparing Forged Documents, Tax Opinion, Loss of Tax, Tax Court, Forgery of Documents, Evasion of Taxes.

GİRİŞ

Çalışmayla, uygulamada sık rastlanan ve farklı uygulamaların olduğu, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda düzenlenen sahte fatura düzenleme ve kullanma suçları ile ilgili bazı önemli konularda, bu suçların temyiz denetimini yapan Yargıtay 11. Ceza Dairesinin yerleşik kararlarına yer verilmek suretiyle uygulamadaki yanlış ve eksik uygulamaların giderilmesi, bu anlamda bu suçlarla ilgili uygulamada birliğin sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmada, Yargıtay’ın ilgili konudaki kabulünü göstermek adına her başlıkla ilgili birden fazla karara yer verilmiştir.

Çalışmanın en önemli vurgusu, bu suçlarla ilgili yanlış ve eksik uygulama sonucu bu suçların azımsanmayacak sayıda olanının zamanaşımına uğradığına ve eksik araştırma yönünden kararların bozulduğuna dikkat çekmek, bu suçlarla ilgili doğru uygulamanın yüksek yargı kararları ışığında nasıl olması gerektiğini ortaya koymaktır.

1. TÜZEL KİŞİLERDE SORUMLULUĞUN NE ŞEKİLDE TESPİT EDİLECEĞİ

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 20’nci maddesinde gerçek ve tüzel kişilerin cezai sorumluluğu ile ilgili; “(1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. (2) Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır.” şeklindeki düzenlenme kaleme alınmıştır. Bu düzenleme gereğince, tüzel kişiliğin cezai sorumluluğu kabul edilmemiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 10’uncu maddesinin birinci fıkrasında ise; “Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatlar gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir.” şeklindeki düzenlemeyle, vergi hukuku bakımından tüzel kişiliklerde kimlerin sorumlu olacağı belirtilmiştir. Buna göre, tüzel kişiliklerin vergi ile ilgili işlerinde sorumluluğun temsilcilere ait olduğu kabul edilmiştir. Tüzel kişilik adına sahte fatura düzenleme ve kullanma eylemleri de tüzel kişiliğin vergi ile ilgili işlerindendir. Bu anlamda, tüzel kişilik adına sahte fatura düzenleme ve kullanma eylemlerinde cezai sorumluluk tüzel kişiliğin temsilcisine¹ ait olacaktır. Tüzel kişiliğin bir tek temsilcisinin olması halinde sorumluluğun tespitinde sorun yoksa da, birden fazla temsilcinin varlığı halinde sorumluluğun cezaların şahsiliği ilkesi çerçevesinde tespiti gerekmektedir. Bunun için de, tüzel kişiliğin mali işleri ile ilgilenen temsilci ya da temsilcileri belirlenecektir.² Bu tespit ise, düzenlenen ve kullanılan faturaların üzerindeki bilgilere, tüzel kişiliğin diğer kayıtlarına, diğer temsilcilerinin ve tanıkların beyanlarına göre yapılacaktır. Buna göre, tüzel kişiliğin sahte fatura düzenleme ve kullanma eylemlerinin de içerisinde yer aldığı vergi işleri ile ilgilenen temsilcisi ya da temsilcileri kimlerse Vergi Usul Kanunu anlamında cezai bakımdan bu kişilerin sorumluluğuna gidilecektir.³