Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İş Sözleşmelerinde Şekil Şartı

Form Requirements in Labour Contracts

Zelal NARÇİN TOSUN

İş sözleşmesinde şekil şartları hem iş kanununda hem de borçlar kanununda ayrı ayrı hükümlerle düzenlenmiştir. Dolayısıyla her iki hukukun prensiplerini taşımaktadır. Kural olarak iş hukuku sözleşmesinin irade serbestisi ve sözleşme yapma özgürlüğü gereği şekil şartına bağlı olmadan yapılması esastır. Ancak işçinin korunması amacıyla bu ilkelerden iş hukukunda feragat edilmesi gerekmiştir. İşçinin sözleşmesi hakkında daha fazla bilgi sahibi olması ve rızası olmadan bu sözleşmenin işveren tarafından değiştirilmemesi gerekir. Şekil şartına uyulmamasının hukuki yaptırımları da her iki hukuk dalının ilkeleri dikkate alınarak uygulanmalıdır. İş hukukunda buna ilişkin olarak emredici normların giderek daha fazla uygulandığı görülmektedir. Buna karşın işçinin korunması amacıyla her koşulda şekle aykırılık yaptırımı olan geçersizliğin uygulanmaması gerekir. Buradaki kıstas işçinin haklarının aleyhine ağırlaştırılmamasıdır.

İş Sözleşmeleri, Şekil Şartı, Sözleşme Yapma Özgürlüğü, İrade Özgürlüğü, Borçlar Hukuku, İş Kanunu, Deniz İş Hukuku, Basın İş Kanunu.

Form Requirements in Labour Contracts is both legislated in lobour code and obligation code. In consequence of it has both law’s principles. It is the main rule while acting labour contracts without obeying any form requirements by reason of contractual liberty and freedom of will. However it is needed to waive from those principles in some circumstances for protecting the rights of laborer. Laborer should have more knowledges about his contract and it should not be amended by the employer without his consent. Results of violations form requirements is needed to be different according to the principles of obligation law and labour law. It is observed that the mandatory law norms is applied increasingly. However applying those mandatory rules in any circumstances to the contract validity may be against to the rights of laborer.

Labour Contracts, Form Requirements, Contractual Liberty, Fereedom of Will, Law of Obligations, Labour Law, Marine Labour Law, Press Labour Law.

I. GİRİŞ

Çalışma konumuz olan iş sözleşmelerinin şekil şartları, hem Borçlar Kanununda hem de İş Kanununda ayrı ayrı hükümlerle düzenlenmiş olması gereği her iki hukukun prensipleri karşılaştırılarak incelenmiştir. Bir özel hukuk sözleşmesi olan iş sözleşmesinde irade serbestisi ve sözleşme yapma serbestisi ilkeleri1 gereği sözleşmenin şekil şartına bağlı olmaksızın yapılması esastır. Ancak işçinin korunması; çalışma koşulları hakkında bilgi sahibi olması ve bu koşulların işçi aleyhine işçinin rızası olmaksızın ağırlaştırılmasının engellenmesi, sözleşmelerin kuruluş aşamasında daha dikkatli bir biçimde yapılmasının sağlanabilmesi ve devamıyla bazı kanunların muhataplarca uygulanıp uygulanmadığının kontrol edilebilmesi gibi çeşitli amaçlarla bu temel prensipten feragat edilip iş sözleşmelerinin şekle tabi kılındığı görülmektedir.

Şekle tabi kılınan iş sözleşmelerine aykırılık halinde ise yaptırımının ne olması gerektiği çalışma konumuzun önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Şekil şartının her koşulda emredici bir norm olarak değerlendirilip buna bağlanmış olan geçersizlik yaptırımının derhal uygulanıp uygulanmayacağı, iş hukuku ve borçlar hukuku prensipleri birlikte değerlendirilerek açıklanacaktır. Zira Borçlar Kanununda, iş sözleşmelerini düzenleyen hükümlerin olması bu karşılaştırmanın yapılmasını zorunlu kılmaktadır.

Şekil şartlarının öngörülme amaçlarından biri olan işçiyi koruma, bu kurumla her zaman gerçekleştirilememektedir. Çalışmamızda bu soruna ilişkin olarak çözüm önerilerimiz okuyuculara kısaca izah edilecektir.