Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Bir Kişilik Hakkı Olarak Kişinin Genetik Bilgileri Üzerinde Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı

Meral Gürbüz

I. GİRİŞ

Günümüzde, temel insan haklarına yönelik çalışmaların kaydettiği önemli aşama, kişinin kendisi hakkında karar verme ve kendi geleceğini bizzat belirleme hakkını çok öncelikli bir konuma yerleştirmiştir. Kişinin kendisine ilişkin bilgiler üzerindeki geleceğini kendisinin belirlemesini konu alan ve kişisel verileri üzerinde bizzat ve sadece kendisinin yetkili olmasını ifade eden bu hak, hem kamu hukuku kapsamında temel bir hak olarak kabul görmekte, hem de özel hukuk kapsamında korunması gereken bir kişilik hakkı olarak değerlendirilmektedir.

Kişinin kendi geleceğini belirleme hakkı, hukukumuzda henüz tanımlanıp özel bir düzenlemeye konu olmamıştır. Ancak, bu hakkın, kişisel bir değer olarak kabul edilen kişinin özel hayatının gizliliği ile yakından ilgili olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle konu, kişinin genetik bilgileri açısından değerlendirildiğinde, söz konusu hak, pozitif hukukumuzda yerini “kişinin özel ve gizlilik alanının korunması” başlığı altında bulur. Zira, genetik bilgiler, en temel düzeyde kişinin sağlık bilgisi olup, onun gizlilik alanına dâhildir.

Bu çalışmada, kişinin genetik bilgilerinin diğer kişisel bilgilere oranla farklılıkları ile kendine özgü nitelikleri ortaya konularak, söz konusu bilgiler üzerinde kişinin kendi geleceğini belirleme hakkı, özel hukukta kişilik hakkı kapsamı ve kişiliğin korunması bağlamında açıklanmaya çalışılacaktır. Söz konusu hakkın ihlali sonucunda MK m. 25 çerçevesinde öngörülen davaların açılması mümkündür. Ancak, bu davaların ayrıntılı olarak incelenmesi, bu çalışmanın kapsamı dışında bulunmaktadır.